Συγκοινωνίες, μεταφορές, υποδομές: Η κινητικότητα σε Ελλάδα και Ευρώπη

Με όλο και περισσότερα άτομα να μετακινούνται διακρατικά αλλά και εντός των κρατών, η Ευρώπη είναι μια ήπειρος που πρέπει να παραμείνει καινοτόμος για να κατορθώσει να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους της. Χρειαζόμαστε νέες τεχνολογίες για να προσαρμόσουμε την υποδομή της κινητικότητας και τη συμπεριφορά μας στις πιεστικές προκλήσεις του μέλλοντος. Όσον αφορά ειδικότερα την Ελλάδα, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση ήρθε η ώρα να γυρίσουμε σελίδα και να κάνουμε γρήγορα βήματα προς λύσεις κινητικότητας συμπεριληπτικές και φιλικές προς το περιβάλλον. 

Το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ προσεγγίζει την κινητικότητα μέσα από διάφορες πτυχές, όπως είναι η ασφάλεια στις μεταφορές, η ενεργειακή μετάβαση καθώς και η διασύνδεση περιοχών για λόγους χωρικής δικαιοσύνης και ισόρροπης ανάπτυξης. Tο παρακάτω αφιέρωμα, που συγκεντρώνει σε μία σελίδα όλες τις εκδόσεις, τα ρεπορτάζ και την αρθρογραφία μας για το θέμα, δημιουργήθηκε με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας 2025 – μια ετήσια καμπάνια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προωθεί τη βιώσιμη αστική κινητικότητα.

Εκδόσεις

Οι παρακάτω εκδόσεις αποτελούν τόμους αναφοράς, οι οποίοι καλύπτουν μια πολύ μεγάλη θεματολογία σχετικά με την κινητικότητα, τις μεταφορές και τις αντίστοιχες υποδομές. Περιλαμβάνουν τεκμηριωμένα στοιχεία, επιστημονική προσέγγιση και καλές πρακτικές από ολόκληρη την Ευρώπη.

Άτλας Ευρωπαϊκής Κινητικότητας εξώφυλλο

Ο 'Ατλας της Ευρωπαϊκής Κινητικότητας

Από τη μεγάλη διεθνή σειρά "Ατλαντες" του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ κυκλοφορεί άλλη μια σημαντική έκδοση, αυτή τη φορά για την κινητικότητα, που αποτελεί κομβικό στοιχείο για τον οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας. Η ελληνική έκδοση εμπλουτίζεται με ένα πλήθος στοιχείων και δεδομένων από την εγχώρια εμπειρία και υλοποιήθηκε με τη συνεργασία των πλέον αξιόπιστων φορέων και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Διαβάστε ή κατεβάστε δωρεάν τον τόμο!
European Mobility Atlas Greek in English cover

European Mobility Atlas

ΕΚΔΟΣΗ
Ο Ευρωπαϊκός Άτλας Κινητικότητας είναι ένας τόμος που εκδόθηκε το 2021 από το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ και παρουσιάζει μια πληθώρα αξιόπιστων και τεκμηριωμένων δεδομένων σχετικά με τις μεταφορές και την κινητικότητα στην Ευρώπη. Η ελληνική έκδοση του Άτλαντα, ένα χρόνο αργότερα, δεν ήταν απλώς μια μετάφραση, αλλά περιελάμβανε και πολλά επιπλέον δεδομένα από την εγχώρια εμπειρία. Τώρα ο τόμος για την Ελλάδα είναι διαθέσιμος και στα αγγλικά, δίνοντας σε ένα ευρύτερο κοινό την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με ζητήματα που αφορούν την ελληνική πραγματικότητα στον τομέα των μεταφορών.
Λιμάνια σε πράσινη μετάβαση

Λιμάνια σε πράσινη μετάβαση

ΕΚΔΟΣΗ
Ο παρών οδηγός, αξιοποιώντας τη συστηματική δουλειά που έχει γίνει στο Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης τα τελευταία χρόνια, έχει στόχο να αποτελέσει χρήσιμο εγχειρίδιο για την πράσινη μετάβαση των λιμανιών. Απευθύνεται σε όσους ασχολούνται με τα λιμάνια είτε άμεσα (διοίκηση, προσωπικό, δημόσιες αρχές) είτε έμμεσα (τοπικές αρχές, τεχνολογικοί πάροχοι, τεχνικοί σύμβουλοι), αλλά και στο ευρύ κοινό. Η έκδοση του οδηγού υποστηρίχτηκε από το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ, Γραφείο Θεσσαλονίκης.

Άρθρα: Τα κεφάλαια του «Άτλαντα Ευρωπαϊκής Κινητικότητας»

Παρακάτω μπορείτε να βρείτε επιλεγμένα άρθρα με μια ποικίλη θεματολογία πάντοτε σχετικά με την κινητικότητα, τα οποία περιλαμβάνονται στην έκδοση του «Άτλαντα Ευρωπαϊκής Κινητικότητας» και εδώ παρουσιάζονται χωριστά.

Άτλας Κινητικότητας Ιστορική αναδρομή 1

Ιστορική διαδρομή. Προσπάθειες να τεθούν νομικές βάσεις

ΑΡΘΡΟ
Η συμπερίληψη των μεταφορών στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) έλαβε χώρα μόλις στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Έκτοτε, έχουν ληφθεί μέτρα για μια πιο φιλόδοξη πολιτική μεταφορών. Η απροθυμία, ωστόσο, των κρατών μελών να επιβάλουν τους σχετικούς κανόνες εξακολουθεί να αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο.
Από Paul Beeckmans
Άτλας Κινητικότητας Τουρισμός 2

Τουρισμός. Ταξιδεύοντας βιώσιμα ή με το πλήθος;

ΑΡΘΡΟ
Ο τουρισμός αποτελεί έναν πολύ σημαντικό οικονομικό τομέα στην Ευρώπη. Οι επιπτώσεις του, όμως, στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινότητες προκαλούν ανησυχία. Ο βιώσιμος τουρισμός αυξάνεται, αλλά η Covid-19 μπορεί να αλλάξει τα πάντα.
Από Ed Lancaster
Άτλας Κινητικότητας Θαλάσσια συγκοινωνία

Θαλάσσια Αστική Συγκοινωνία στη Θεσσαλονίκη

ΑΡΘΡΟ
Προς την κατεύθυνση του βιώσιμου, υπεύθυνου και προσβάσιμου τουρισμού συντάσσεται και η πρωτοβουλία που αναπτύσσεται στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και η οποία διερευνάται στο πλαίσιο του έργου «DESTI-SMART». Το έργο αυτό το υλοποιεί η Αναπτυξιακή Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης (ΜΑΘ) ΑΕ – ΑΟΤΑ ως επικεφαλής εταίρος και εντάσσεται στη θεματική της οικονομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα του προγράμματος «Interreg Europe».
Από Ανθή Τσακιροπούλου
Άτλας Κινητικότητας Τουρισμός στην Ελλάδα 1

Τουρισμός στην Ελλάδα. Ελληνική τουριστική ανάπτυξη χωρίς βιώσιμη κινητικότητα… γίνεται;

ΑΡΘΡΟ
Παρότι η Ελλάδα αποτελεί ιδιαίτερα δημοφιλή προορισμό, οι μεταφορικές της υποδομές απαιτούν βελτίωση. Οι αυξημένες εποχικές μεταφορές είναι πηγή πλήθους περιβαλλοντικών προβλημάτων και έντονης πίεσης στο μεταφορικό δίκτυο· στους δρόμους, στα λιμάνια και στα αεροδρόμια. Είναι επιτακτική η ανάγκη για ασφαλείς και περιβαλλοντικά φιλικές μεταφορές, τόσο για κατοίκους, όσο και για επισκέπτες.
Από Ευαγγελία Διαλυνά και Θεοχάρης Τσούτσος
Άτλας Κινητικότητας Ναυτιλία 5

Ναυτιλία. Θαλάσσιες μεταφορές: προκλήσεις

ΑΡΘΡΟ
Οι θαλάσσιες μεταφορές είναι ο πιο σημαντικός, ο πιο αποτελεσματικός, αλλά ταυτόχρονα και ο πιο ρυπογόνος τρόπος μεταφοράς εμπορευμάτων. Μη καλυπτόμενη από τη Συμφωνία του Παρισιού, η βιομηχανία αυτή προσπαθεί να θέσει κατευθυντήριες γραμμές με στόχο την εδραίωση θαλάσσιων μεταφορών φιλικότερων προς το περιβάλλον.
Από Νικόλαος Σηφάκης και Θεοχάρης Τσούτσος
Άτλας Κινητικότητας Λιμάνια 1

Τα λιμάνια και η επίδρασή τους στην κοινωνία

ΑΡΘΡΟ
Τα λιμάνια βρίσκονται στο επίκεντρο του παγκόσμιου εμπορίου. Την ίδια στιγμή, αποδεικνύονται ως μια από τις πλέον περιβαλλοντικά επιβλαβείς βιομηχανίες, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, λόγω των χαρακτηριστικών και των καθημερινών λειτουργιών τους. Συνδέονται στενά με πολλά κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά ζητήματα και, έτσι, επηρεάζουν τις επιδόσεις των γειτονικών πόλεων και την περιφερειακή κοινωνικο-οικονομική ευημερία.
Από Νικόλαος Σηφάκης και Θεοχάρης Τσούτσος
Άτλας Κινητικότητας Αερομεταφορές 3

Αερομεταφορές. Περιβαλλοντικά φιλικές αεροπορικές μεταφορές: απλά ένα όνειρο

ΑΡΘΡΟ
Και ξαφνικά οι ουρανοί έγιναν μπλε. Η πλειονότητα των προγραμματισμένων πτήσεων ακυρώθηκε εξαιτίας των lockdown που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας της Covid-19, ενώ οι αναλυτές λένε ότι ίσως να χρειαστούν χρόνια ώσπου να επανέλθουν στην κανονικότητα οι αεροπορικές μεταφορές.
Από Magdalena Heuwieser
Άτλας Κινητικότητας Σιδηροδρομικές μεταφορές

Σιδηροδρομικές μεταφορές. Οι προκλήσεις του ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου

ΑΡΘΡΟ
Η ευρωπαϊκή υποδομή μεταφορών αντικατοπτρίζει την πολυπλοκότητα της διασυνοριακής διαχείρισης και την ιστορική εξάρτηση της διαδρομής της. Η σιδηροδρομική υποδομή αποτελεί ιδανικό παράδειγμα.
Από Philipp Cerny
Άτλας Κινητικότητας Τρίκαλα 1

Κινητικότητα στον δήμο Τρικκαίων. Η καινοτομία ως τρόπος ζωής

ΑΡΘΡΟ
Στη νέα εποχή, η οποία με γρήγορα βήματα αλλάζει την καθημερινότητά μας, η αυτοδιοίκηση οφείλει να δημιουργήσει συνθήκες βέλτιστης προσαρμογής για τους πολίτες της. Οι συνθήκες αυτές περιλαμβάνουν, συν τοις άλλοις, και τον τομέα της βιώσιμης κινητικότητας, σε συνδυασμό, όμως, με τη μέγιστη προσοχή η οποία πρέπει να δοθεί στην προστασία του περιβάλλοντος.
Από Ευφροσύνη Μπράκη και Καλλιόπη Κοτσίρα
Άτλας Κινητικότητας Μεταφορική φτώχεια 1

Μεταφορική φτώχεια. Mια πολυπαραγοντική πρόκληση

ΑΡΘΡΟ
Τι είναι η μεταφορική φτώχεια; Λογικό αποτέλεσμα πρότερων προβλημάτων ή πρωτοεμφανιζόμενη πρόκληση; Πόσο εύκολο είναι να εντοπιστεί και αντιμετωπισθεί; Πόσο σύχνα τη συναντάμε καθημερινά χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε;
Από Μαρία Αρυμπλιά και Θεοχάρης Τσούτσος
Άτλας Κινητικότητας ΣΒΑΚ 2

Σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ενίσχυσης της βιώσιμης κινητικότητας

ΑΡΘΡΟ
Τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) αποτελούν μετεξέλιξη των παραδοσιακών κυκλοφοριακών μελετών οι οποίες εκπονούνται εδώ και δεκαετίες σε αστικά κέντρα με έντονη κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Από Ιωάννης Πολίτης
Άτλας Κινητικότητας Ελλάδα 1

Κινητικότητα στην Ελλάδα. Αδυναμίες και προκλήσεις

ΑΡΘΡΟ
Η ολοένα αυξανόμενη τουριστική κίνηση, σε συνδυασμό με τη γεωστρατηγική θέση της χώρας για τη δημιουργία ενεργειακού κόμβου στα Βαλκάνια και στη ΝΑ Ευρώπη, αποτελεί μια πρόκληση για την αναβάθμιση των αντίστοιχων υποδομών της μέσα στο πλαίσιο μιας ισόρροπης ανάπτυξης, χωρίς να επιβαρύνεται το περιβάλλον.
Από Παναγιώτης Κατσέλας

Άρθρα: Κινητικότητα και Πράσινη Συμφωνία

Τα τρία άρθρα που ακολουθούν προέρχονται από το αφιέρωμά μας «Το Green Deal στην Ελλάδα», στο οποίο μέσα από εκτενή αρθρογραφία εξετάζεται το πώς μπορεί να εξειδικευθεί στα ελληνικά συμφραζόμενα η Πράσινη Συμφωνία, δηλαδή το σχέδιο της ΕΕ να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.

Η Πράσινη Συμφωνία και ο μετασχηματισμός της οικονομίας – Μεταφορές

Η Πράσινη Συμφωνία και ο μετασχηματισμός της οικονομίας – Μεταφορές

Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τον τομέα των μεταφορών εξακολουθούν να είναι μεγάλες, ιδίως όσον αφορά τις διεθνείς μεταφορές. Τα προβλήματα ωστόσο είναι πολύπλοκα και για να αντιμετωπιστούν δεν αρκεί απλώς η ηλεκτροκίνηση των οχημάτων, αλλά ένας συνδυασμός μέτρων που θα δίνει προτεραιότητα στα μέσα μαζικής μεταφοράς έναντι του Ι.Χ.
Αργυράκη λιμάνια 1

Πρασινίζοντας τα λιμάνια

ΑΡΘΡΟ
Το άρθρο αναφέρεται στα θέματα των πράσινων λιμανιών, κάτι πολύ σημαντικό γενικά καθώς ο τομέας των μεταφορών είναι ιδιαίτερα ρυπογόνος, αλλά και κρίσιμο ειδικότερα για την Ελλάδα, η οποία διαθέτει έναν πολύ μεγάλο αριθμό λιμένων.
Από Βασιλεία Αργυράκη

Podcast

Το podcast «Πόλη και μεταφορές», που εξετάζει την αστική κινητικότητα σε σχέση με την ενέργεια, αποτελεί επεισόδιο μιας ευρύτερης σειράς podcast με τίτλο «Το μέλλον της ενέργειας», η οποία εξετάζει τις σημαντικότερες εξελίξεις της ενεργειακής μετάβασης στην Ελλάδα.

 

Ρεπορτάζ

Το ρεπορτάζ αυτό περιλαμβάνει προσωπικές ιστορίες που σχετίζονται με τον σιδηρόδρομο πριν και μετά τα Τέμπη και προέρχεται από το αφιέρωμα «Πόλεις και ύπαιθρος: Όψεις ενός χάσματος», στο οποίο πέντε ανεξάρτητα-συνεργατικά ΜΜΕ ερευνούν το θέμα το καθένα με τον δικό του τρόπο.

 

Tempi cover

Ο φόβος για το τρένο μετά τα Τέμπη

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Η σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών, στις 28 Φεβρουαρίου 2023, έχει αφήσει πίσω της μεταξύ πολλών άλλων και μια δυσπιστία για ένα μέσο που θεωρούνταν φιλικό προς το περιβάλλον, άνετο, προσβάσιμο και «ραχοκοκαλιά της βιώσιμης κινητικότητας». Μπορεί να επιδιορθωθεί αυτό το ρήγμα; Ένα φωτορεπορτάζ με δέκα πορτρέτα και ισάριθμες συνεντεύξεις από ανθρώπους που χρησιμοποιούσαν το τρένο. Έρευνα-συνεντεύξεις: The Manifold. Φωτογραφίες: Μαρία Σιδηροπούλου.  

Εκδήλωση

Φωτορεπορτάζ από την εκδήλωση «Κινητικότητα, ενεργειακή κρίση και σιδηρόδρομοι», όπου παρουσιάστηκε επίσημα ο «Άτλας της Ευρωπαϊκής Κινητικότητας». Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιήθηκε στις 30 Ιουνίου 2022 και ήταν μέρος των επετειακών εκδηλώσεων για τα 10 χρόνια του Ιδρύματος στη Θεσσαλονίκη.

 

Ο Άτλας της Ευρωπαϊκής Κινητικότητας εκδήλωση-παρουσίαση

Ο Άτλας της Ευρωπαϊκής Κινητικότητας Ρεπορτάζ - Φωτογραφίες

ΕΚΔΗΛΩΣΗ
Στις 30 Ιουνίου 2022, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων REACT - Ιδέες στην πράξη, για τα 10 χρόνια λειτουργίας του γραφείου Θεσσαλονίκης του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ, παρουσιάσαμε τη νέα μας έκδοση, τον “Άτλαντα της Ευρωπαϊκής Κινητικότητας”. Μαζί με ειδήμονες συζητήσαμε για το πώς αντιμετωπίζουμε την ενεργειακή κρίση μέσα από τη βιώσιμη κινητικότητα, ενώ μιλήσαμε για την αξία των σιδηροδρόμων και ξεναγηθήκαμε στο Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

© Heinrich-Böll-Stiftung e.V.
Schumannstraße 8
10117 Berlin
T +49 (30) 285 34-0
F +49 (30) 285 34-109
www.boell.de
info@boell.de