Μετανάστευση

Το 2015 είναι ένα έτος ορόσημο για το μεταναστευτικό στην Ε.Ε. Είναι η χρονιά που εκδηλώθηκαν με τρόπο εκρηκτικό τα αδιέξοδα της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση. Η μαζική εισροή Συρίων προσφύγων σε ευρωπαϊκό έδαφος κατέληξε στη κατάρρευση του ευρωπαϊκού συνόρου και σε μια νέα αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού πολιτικού εγχειρήματος. Το “θερμό καλοκαίρι της μετανάστευσης” προκάλεσε μια αναδιοργάνωση της ευρωπαϊκής πολιτικής η οποία ωστόσο παραμένει εγκλωβισμένη στο δίλημμα μεταξύ συνοριακής ασφάλειας και ανθρωπισμού.

Από το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία, περίπου δύο εκατομμύρια Σύριοι έχουν περάσει τα σύνορα για να γλιτώσουν από τη βία. Για μια μικρή μεσογειακή χώρα αυτό συνεπάγεται μεγάλες πολιτικές, οικονομικές και δημογραφικές προκλήσεις.

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς ο αριθμός των προσφύγων που φθάνουν στη χώρα αγγίζει επίπεδα ρεκόρ. Οι υποδομές και οι υπηρεσίες υποδοχής, όπως και η διαδικασία καταγραφής, αδυνατούν να καλύψουν τις τεράστιες ανάγκες, ενώ ο συνωστισμός στα νησιά έχει αυξηθεί περαιτέρω. Η Ελλάδα, με ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, αδυνατεί να καλύψει ακόμη και τις στοιχειώδεις ανάγκες των ανθρώπων που φθάνουν καθημερινά στις ακτές της. 

Η Τουρκία έχει μεν υπογράψει τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και το Πρόσθετο Πρωτόκολλο του 1967 για τη νομική κατάσταση των προσφύγων, πλην όμως την εφαρμόζει με γεωγραφικούς περιορισμούς. Έτσι το δικαίωμα ασύλου περιορίζεται μόνον σε πρόσωπα καταγόμενα από ευρωπαϊκές χώρες και σε καταστάσεις μαζικής εισροής προσφύγων. Ως εκ τούτου, η νομική κατάσταση των Σύρων στην Τουρκία δεν ισοδυναμεί με καθεστώς πρόσφυγα.

Το άρθρο αναφέρεται σε έρευνα που διενεργήθηκε την περίοδο 2011-2013 στην Αθήνα σχετικά με την παρουσία και ένταξη των μεταναστών και μεταναστριών από την Υποσαχάρια Αφρική. Η έρευνα καταδεικνύει ότι η παρουσία τους στην Ελλάδα δεν αποτελεί νέο φαινόμενο.

Η πολιτική και τεχνολογική ανάπτυξη στον τομέα του ελέγχου της μετανάστευσης, καθώς και οργανωμένα συμφέροντα που συνδέονται με αυτή ωθούν νέες εξελίξεις στον ευρωπαϊκό έλεγχο των συνόρων και στην μεταναστευτική πολιτική. Το εργαστήριο έχει ως στόχο την ανταλλαγή γνώσεων και την ενημέρωση των  στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σημαντικές εντάσεις και προκλήσεις στους τομείς του ασύλου και της μετανάστευσης. Ο δημόσιος λόγος και οι κυβερνητικές πολιτικές στην Ελλάδα διαχρονικά προσδίδουν αρνητική σημασία στη ‘μετανάστευση’ και αγνοούν το γεγονός ότι οι μετανάστες είναι σημαντικός και πολύτιμος μοχλός κοινωνικών και οικονομικών εξελίξεων.