Η έναρξη λειτουργίας του δικτυακού τόπου "Moving Cities" στις 21 Οκτωβρίου 2021 είναι μια σαφής ένδειξη της δυναμικής που παράγουν οι πόλεις και οι δήμοι όσον αφορά τη φιλοξενία και την ένταξη των προσφύγων.
Η μεταναστευτική πολιτική είναι ένα από τα δυσκολότερα κεφάλαια που έχει να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα κράτη μέλη της εδώ και χρόνια αδυνατούν να συμφωνήσουν σε μια κοινή και αλληλέγγυα πολιτική ασύλου. Οι συνέπειες της απροθυμίας τους να δράσουν αντικατοπτρίζονται σήμερα στις δραματικές σκηνές που εκτυλίσσονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ στην Πολωνία και τη Λιθουανία. Εν τω μεταξύ, σε άλλα σημεία της ΕΕ σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παράνομα pushbacks λαμβάνουν χώρα σχεδόν καθημερινά.
Οι αντιδράσεις από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όσον αφορά για παράδειγμα τις εφιαλτικές σκηνές στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ ή την κατάσταση που διαμορφώνεται στο Αφγανιστάν από το φετινό καλοκαίρι, είναι εξαιρετικά αποκαρδιωτικές. Εγκλωβισμένες σε αδιέξοδα, συχνά παραβλέπουν το γεγονός ότι υπάρχουν μέρη στην Ευρώπη που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των προσφύγων και εφαρμόζουν ενεργητική πολιτική υποδοχής: Κι αυτά τα μέρη δεν είναι άλλα από τις πόλεις και τις κοινότητες!
Τα τελευταία χρόνια, εκατοντάδες πόλεις και κοινότητες έχουν ενωθεί σε δίκτυα όπως το "Sichere Häfen" (ασφαλή λιμάνια) και το "Solidarity Cities" (πόλεις αλληλεγγύης), με σκοπό να αγωνιστούν για μια πολιτική ασύλου και μετανάστευσης προοδευτική και χωρίς αποκλεισμούς, αλλά και για να βοηθήσουν όσους αναζητούν προστασία να βρουν καταφύγιο στην Ευρώπη.
Με το Moving Cities υπάρχει πλέον μια πλατφόρμα που καθιστά πιο ορατές τις πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών για μια διαφορετική μεταναστευτική πολιτική.
Μια διαφορετική μεταναστευτική πολιτική στην Ευρώπη είναι εφικτή
Η πλατφόρμα "Moving Cities" εγκαινιάστηκε ως κοινό έργο της Seebrücke, του Ιδρύματος Heinrich Böll και του Ιδρύματος Rosa-Luxemburg, με στόχο να γίνει πιο ορατή αυτή η προοδευτική εμπλοκή των τοπικών πρωτοβουλιών.
Ο ιστότοπος "Moving Cities", ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία στα τέλη Οκτωβρίου, παρέχει μια ολοκληρωμένη επισκόπηση του πρωτοποριακού ρόλου που διαδραματίζουν οι ευρωπαϊκές πόλεις και κοινότητες. Η πλατφόρμα, η οποία σύντομα πρόκειται να αυξήσει σε επτά τον αριθμό των γλωσσών στις οποίες είναι διαθέσιμη, προσφέρει μια περιεκτική χαρτογράφηση των κοινοτήτων και της μεταναστευτικής φιλοσοφίας τους σε όλη την Ευρώπη. Χιλιάδες πόλεις που υποστηρίζουν μια μεταναστευτική πολιτική βασισμένη στην αλληλεγγύη θα ήθελαν να υποδεχθούν περισσότερους πρόσφυγες ή έχουν ξεκινήσει κάποιον σχεδιασμό για να υποστηρίξουν την άφιξη προσφύγων. Οι υπεύθυνοι του project έχουν ήδη εντοπίσει 700 από αυτές και θα ακολουθήσουν κι άλλες, καθώς έχουν κληθεί να συμμετάσχουν πόλεις με το κατάλληλο προφίλ. Ο δικτυακός τόπος παρουσιάζει επίσης περισσότερα από 50 τοπικά project ένταξης που μπορεί να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης και παρέχει συμβουλές σχετικά με τα διδάγματα από τις "καλές πρακτικές" των πόλεων που πρωτοστατούν στην πρωτοβουλία.
Με αφορμή την έναρξη λειτουργίας του δικτυακού τόπου, το Ίδρυμα Heinrich Böll, το Ίδρυμα Rosa-Luxemburg και η Seebrücke διοργάνωσαν μια διαδικτυακή εκδήλωση στις 21 Οκτωβρίου. Πέρα από την παρουσίαση της πλατφόρμας αλλά και κάποιων επιτυχημένων project από επιλεγμένες πόλεις, δήμαρχοι, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και επιστήμονες συζήτησαν τη σημασία που έχουν οι πόλεις και οι κοινότητες για την αναζωογόνηση της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ.
Το "Moving Cities" δείχνει ότι οι ευρωπαϊκές κοινότητες νιώθουν αλληλεγγύη με τους πρόσφυγες που αναζητούν ασφάλεια στην Ευρώπη
Αλληλεγγύη στους ανθρώπους που αναζητούν ασφάλεια στην Ευρώπη
Στο καλωσόρισμά της κατά την εκδήλωση, η Ellen Überschär, συμπρόεδρος του Ιδρύματος Heinrich Böll, είπε για τον ιστότοπο "Moving Cities" ότι αποτελεί μια σαφή απόδειξη πως "οι ευρωπαϊκές κοινότητες αισθάνονται αλληλεγγύη, πρώτον μεταξύ τους και δεύτερον με τους μετανάστες που αναζητούν στην Ευρώπη προστασία και μέσα επιβίωσης". Παράδειγμα μιας τέτοιας κοινότητας είναι το Γκντανσκ της Πολωνίας, το οποίο έχει πάρει θέση αντιτιθέμενο στην πολωνική κυβέρνηση και την πολιτική αποκλεισμού της στις Βρυξέλλες. Η Daniela Trochowski, εκτελεστική διευθύντρια του Ιδρύματος Rosa-Luxemburg, τόνισε ότι ο ιστότοπος έρχεται ακριβώς την κατάλληλη στιγμή, καθώς ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Horst Seehofer καταβάλλει νέες προσπάθειες να κρατήσει τους πρόσφυγες μακριά από τα σύνορα Γερμανίας - Πολωνίας και ασκεί πιέσεις σε άλλα κράτη να μην αφήσουν τους μετανάστες να εισέλθουν στην ΕΕ. "Οι πρόσφυγες δεν μπορούν ακόμα να βασίζονται στο διεθνές δίκαιο στην Ευρώπη". Χρειάζονται βοήθεια, πρόσθεσε, από ανθρώπους που ασκούν πίεση από τα κάτω - όπως τα πλήθη που διαδήλωναν κατά των pushbacks στη Βαρσοβία και την Κρακοβία στις 17 Οκτωβρίου.
Η ιδρύτρια της πρωτοβουλίας "Seebrücke", Liza Pflaum, πρόσθεσε ότι το "Moving Cities" παρέχει τώρα μια πλατφόρμα για να γίνουν πιο ορατές οι πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών υπέρ μιας διαφορετικής μεταναστευτικής πολιτικής. Δυστυχώς, "η βοήθεια εμποδίζεται ενεργά σε ευρωπαϊκό επίπεδο". Όπως εξηγεί η ίδια, αυτό είναι πολιτικό ζήτημα και η συνέπεια είναι ότι οι διαδρομές των προσφύγων γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες. Δέκα χιλιάδες άνθρωποι έχουν χάσει μέχρι στιγμής τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να βρουν προστασία στην Ευρώπη. "Η Μεσόγειος εξακολουθεί να είναι το πιο θανατηφόρο σύνορο στον κόσμο". Αυτό, συνέχισε, είναι μια σκόπιμη πολιτική, με στόχο να σταλεί το μήνυμα: "μην προσπαθήσετε καν να έρθετε στην ΕΕ, δεν υπάρχει τίποτε για εσάς εδώ παρά μόνο μια εφιαλτική ζωή σε έναν καταυλισμό προσφύγων". Ωστόσο, εδώ και πάνω από δύο χρόνια αναδύεται σε τοπικό επίπεδο ένα αντίπαλο κίνημα. "Οι κοινότητες υπερβαίνουν τα τοπικά τους καθήκοντα, καθώς λένε: έχουμε ευθύνη να προστατεύσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα των ανθρώπων που ζουν ήδη ανάμεσά μας και εκείνων που έχουν κολλήσει στα εξωτερικά σύνορα". Η Liza Pflaum συνέχισε επισημαίνοντας ότι οι κοινότητες μπορούν να υπολογίσουν πολύ καλύτερα και με ακρίβεια ποια βοήθεια είναι διαθέσιμη σε τοπικό επίπεδο, πώς θα μπορούσαν να υποστηριχθούν οι άνθρωποι όσον αφορά την κατάρτιση και την εργασία και πώς μπορεί να καταστεί δυνατή η πολιτισμική συμμετοχή τους.
Βόννη: ένα λαμπρό παράδειγμα πόλης με συμπεριληπτική πολιτική
Στην ομιλία της, η Katja Dörner, δήμαρχος της Βόννης από τον Νοέμβριο του 2020, παρουσίασε το παράδειγμα που δίνει σήμερα η πόλη της. Εξήγησε ότι η Βόννη έχει δεκαετίες εμπειρίας στην εργασιακή μετανάστευση, είναι η γερμανική έδρα των Ηνωμένων Εθνών και υποδέχεται πρόσφυγες από τη δεκαετία του 1980. Σχεδόν το ένα τρίτο των 330.000 κατοίκων της πόλης έχει μεταναστευτικό υπόβαθρο. Το δημαρχείο διαθέτει τμήμα ένταξης από το 2008, το οποίο έχει ως αντικείμενο ιδέες και project, αλλά και υποστηρικτικά μέτρα που αναπτύσσουν οι ίδιοι οι μετανάστες. Αυτά έχουν οδηγήσει την τοπική κοινωνία στο να υποστηρίξει την υποδοχή περισσότερων ανθρώπων. Η Βόννη είναι επίσης μέλος της Συμμαχίας των Πόλεων "Sichere Häfen" (ασφαλή λιμάνια), η οποία δημιουργήθηκε το 2019 για να στηρίξει τις αποστολές διάσωσης στη Μεσόγειο. Οι γυναίκες του δημοτικού συμβουλίου της Βόννης έχουν υποστηρίξει διαπαραταξιακά την παροχή βοήθειας στις γυναίκες που φθάνουν από το Αφγανιστάν, προκειμένου να βρουν υποστήριξη για την εκμάθηση της γλώσσας και τη φροντίδα των παιδιών τους.
Παρά το σημερινό κλίμα, μπορούμε να παραμείνουμε αισιόδοξοι, επειδή οι πόλεις μας κάνουν τη φωνή τους αισθητή, διοχετεύοντας τις πολιτικές τους προς την ανθρωπιά και την ανάληψη ευθύνης.
Μετά τις συζητήσεις, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να λάβουν μέρος σε δύο εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν παράλληλα και στα οποία ειδικοί, ακτιβιστές και φορείς της κοινωνίας των πολιτών συζήτησαν και μοιράστηκαν παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τομείς όπως η στέγαση, η εκμάθηση γλωσσών, η υποστήριξη, η εκπαίδευση, καθώς και άλλες προοδευτικές έννοιες του κινήματος "Φιλόξενες πόλεις", με συγκεκριμένα παραδείγματα από τη Λιβαδειά (Ελλάδα) και την Ουτρέχτη (Ολλανδία).
Σε μια δήλωσή της κατά το κλείσιμο της εκδήλωσης, η Ana Lisa Boni, γενική γραμματέας του δικτύου Eurocities, περιέγραψε το κλίμα που επικρατεί στην ευρωπαϊκή συζήτηση γύρω από τη μεταναστευτική πολιτική ως βαλτωμένο από αδιέξοδα και αρνητισμό. Τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων, είπε, αγνοούνται. "Παρά το κλίμα αυτό όμως μπορούμε να παραμείνουμε αισιόδοξοι, επειδή οι πόλεις μας κάνουν τη φωνή τους αισθητή, διοχετεύοντας τις πολιτικές τους προς την ανθρωπιά και την ανάληψη ευθύνης". Ο ιστότοπος "Moving Cities" αποτελεί μια πολύ σημαντική και ευπρόσδεκτη υποστήριξη σ’ αυτό το έργο, πρόσθεσε.
Η νέα πλατφόρμα απευθύνεται ιδίως σε υπαλλήλους και πολιτικούς της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και σε ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών στον τομέα των αλληλέγγυων πόλεων, οι οποίοι αναζητούν κίνητρα, έμπνευση και λύσεις απέναντι στις προκλήσεις. Το "Moving Cities" έχει σχεδιαστεί εξαρχής ως μια πλατφόρμα σε διαρκή διαμόρφωση. Πόλεις και κοινότητες που έχουν ήδη αυτοανακηρυχθεί "φιλόξενες πόλεις" καλούνται να συμμετάσχουν στην πλατφόρμα, ώστε μέσα στους επόμενους μήνες αυτή να μπορέσει να εξελιχθεί σε έναν περιεκτικό κατάλογο των κοινοτήτων αλληλεγγύης στην Ευρώπη.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στα γερμανικά στο boell.de στις 17 Νοεμβρίου 2021.