ΑΡΘΡΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ
Aγγούρια τυλιγμένα σε μεμβράνη, σαλάτα κομμένη σε μπολάκια μιας χρήσης και έτοιμα γεύματα σε ατομικές συσκευασίες:
Τα ράφια του σούπερ μάρκετ είναι φορτωμένα με τρόφιμα τυλιγμένα σε πλαστικό. Το υλικό αυτό κυριαρχεί όταν η πώληση τροφίμων απομακρύνεται από τους πάγκους της αγοράς σε κάθε περιοχή και μεταφέρεται στα σούπερ μάρκετ, όπου μπορεί πλέον να βρει κανείς πλούσιες ποικιλίες επεξεργασμένων τροφίμων από ολόκληρο τον κόσμο.
Τα σούπερ μάρκετ θέλουν να πωλούν λαχανικά όλο τον χρόνο, ανεξάρτητα από την εποχή και την περιοχή στην οποία βρίσκονται. Η συσκευασία εξασφαλίζει ότι τα λαχανικά παραμένουν φρέσκα και μπορούν να μεταφερθούν από μακριά. Επιπλέον, πολλοί καταναλωτές του ανεπτυγμένου κόσμου θέλουν να ετοιμάζουν το φαγητό τους γρήγορα. Η ευκολία είναι ο κανόνας της εποχής. Έρευνα στη Γερμανία το 2019 έδειξε ότι το 48% των ερωτηθέντων θεωρεί σημαντικό να μπορεί να προετοιμάζει το γεύμα του εύκολα και γρήγορα. Η βιομηχανία τροφίμων ανταποκρίνεται σε αυτές τις απαιτήσεις προσφέροντας προτεμαχισμένα και προμαγειρεμένα προϊόντα, όλα τυλιγμένα σε πλαστικό.
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν σε πόλεις και αρκετοί ζουν μόνοι. Οι διατροφικές συνήθειες της μεσαίας τάξης αλλάζουν. Αυτές οι τάσεις ενισχύουν το μερίδιο αγοράς των σούπερ μάρκετ, όπως και του κλάδου των συσκευασιών. Η ποσότητα των συσκευασιών που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων αυξάνεται εδώ και χρόνια. Η αμερικανική οργάνωση Grand View Research υπολόγισε την αγοραία αξία της βιομηχανίας συσκευασίας τροφίμων σε 277,9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017, με πρόβλεψη αύξησης άνω του 5% για το 2018. Οι τάσεις στην Ευρώπη είναι παρόμοιες: Το 2018, η αντίστοιχη βιομηχανία χρησιμοποίησε πάνω από 1,13 τρισεκατομμύρια συσκευασίες. Οι περισσότερες από αυτές ήταν, φυσικά, από πλαστικό. Μια ανάλυση του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Πολιτικής (IEEP) βεβαιώνει αυτά τα ευρήματα: Τα περισσότερα πλαστικά απορρίμματα στους ωκεανούς είναι συσκευασίες τροφίμων.
Ωστόσο, οι συσκευασίες δεν είναι ο μόνος ένοχος. Η γεωργία στην ΕΕ κατατάσσεται στην έκτη θέση όσον αφορά την κατανάλωση πλαστικού, με περίπου 6,5 εκατομμύρια τόνους παγκοσμίως κάθε χρόνο. Η καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών φαίνεται σχεδόν αδύνατη χωρίς πλαστικό, εφόσον τα συστήματα άρδευσης, τα θερμοκήπια και τα τούνελ καλλιέργειας είναι κατασκευασμένα από αυτό. Πλαστικά δίχτυα κρατούν τα πουλιά μακριά από τα οπωροφόρα δέντρα και τους θάμνους. Ολόκληρα χωράφια καλύπτονται με πλαστικό υλικό, ώστε το έδαφος να μπορεί να θερμανθεί και να παραταθεί η καλλιεργητική περίοδος. Έτσι, για παράδειγμα, η συγκομιδή του σπαραγγιού μπορεί να γίνεται νωρίτερα.
Η συζήτηση για τα μικροπλαστικά στα εδάφη, στην κτηνοτροφία και τελικά στα τρόφιμα, είναι μόλις στην αρχή. Τα επιστημονικά ευρήματα σχετικά με το πόσο τα πλαστικά και μικροπλαστικά καταστρέφουν το έδαφος είναι ακόμη πολύ περιορισμένα. Επιστήμονες του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου (Freie Universität Berlin) και το Ινστιτούτο Leibniz για την Οικολογία του Γλυκού Νερού και την Εσωτερική Αλιεία της Γερμανίας (Leibniz-Institute of Freshwater Ecology and Inland Fisheries – IGB) υποστηρίζουν ότι η έρευνα για τα μικροπλαστικά στη θάλασσα είναι περίπου μια δεκαετία μπροστά σε σύγκριση με εκείνη για την ύπαρξή τους στο έδαφος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, από τους 400 εκατομμύρια τόνους πλαστικού που παράγονται κάθε χρόνο, περίπου το ένα τρίτο καταλήγει, με τη μία ή την άλλη μορφή, στο έδαφος ή στα υπόγεια ύδατα. Η ρύπανση του εδάφους μπορεί να είναι κατά τέσσερις έως 23 φορές μεγαλύτερη από ό,τι της θάλασσας, ανάλογα με το περιβάλλον. Τα μικροπλαστικά αλλάζουν τόσο τη δομή του εδάφους όσο και τον βιότοπο των ζωντανών οργανισμών (από τους μικροοργανισμούς έως τους γεωσκώληκες), που είναι τόσο σημαντικοί για τη γονιμότητα του εδάφους. Επιπλέον, τα μικροπλαστικά ενεργούν σαν μαγνήτες που προσελκύουν ορισμένους τύπους τοξικών ουσιών.
Ο Άτλας του Πλαστικού φιλοδοξεί να ενημερώσει σωστά όποιον/α ενδιαφέρεται να αποτελέσει μέρος στην λύση του πλαστικού προβλήματος, παρέχοντας με συνοπτικό και εύληπτο τρόπο πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει η συγκεκριμένη μορφή ρύπανσης.
Κατέβασέ τον δωρεάν από εδώ
Κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο, αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι μικροπλαστικών εισέρχονται στο έδαφος μόνο με την εφαρμογή της λάσπης λυμάτων ως λιπάσματος. Η λάσπη δημιουργείται όταν τα λύματα καθαρίζονται από τη βιομηχανία, τις πόλεις και τα χωριά. Στη Γερμανία, τα εργοστάσια επεξεργασίας φιλτράρουν εννέα στα δέκα πλαστικά σωματίδια από τα λύματα, αφήνοντας τα υπόλοιπα στη λυματολάσπη. Το ένα τρίτο της αστικής λυματολάσπης χρησιμοποιείται στα χωράφια ως λίπασμα – έως και πέντε τόνοι ανά εκτάριο εντός περιόδου τριών ετών. Επίσης, τα πλαστικά σωματίδια μπορούν να μεταφερθούν μακριά μέσω του αέρα.
Για παράδειγμα, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει μικροπλαστικά στο έδαφος σε απομακρυσμένες περιοχές των Άλπεων, τα οποία πιθανότατα έφτασαν εκεί από τον αέρα. Οι πιθανές επιπτώσεις των μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό έχουν ερευνηθεί έως σήμερα σε πολύ μικρό βαθμό. Είναι όμως γνωστό ότι τα μικροπλαστικά εισέρχονται στο σώμα μέσω των
όσων τρώμε ή πίνουμε. Μελέτη του 2019, από το Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ της Αυστραλίας, εκτιμά ότι ένας άνθρωπος μπορεί να καταπίνει ως και 5 γραμμάρια πλαστικού κάθε εβδομάδα· όσο το βάρος, δηλαδή, μιας πιστωτικής κάρτας. Άλλη έρευνα, στον Καναδά, έδειξε ότι όσοι πίνουν νερό από πλαστικά μπουκάλια, πίνουν μαζί και περίπου 130.000 σωματίδια μικροπλαστικού κάθε χρόνο. Μέσω του νερού βρύσης, η αντίστοιχη ποσότητα είναι 4.000 σωματίδια. Τα νούμερα αυτά είναι ανησυχητικά, αλλά και πάλι δεν δείχνουν ποιες είναι οι πραγματικές συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία. Δεν είναι γνωστό εάν τα απορροφούμενα πλαστικά μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και από εκεί στα εσωτερικά όργανα. Είναι πιθανό να αποβάλλονται από τον οργανισμό μέσω του πεπτικού συστήματος.
Αποτελεί άρθρο αφιερώματος από τον Άτλαντα του Πλαστικού