ΑΡΘΡΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ
Το κίνημα με την ονομασία Zero Waste (Μηδενικά Απόβλητα) έχει στόχο να σταματήσει την πλημμύρα από πλαστικά στην πηγή
της. Αυτό σημαίνει τα προϊόντα, οι συσκευασίες και τα υλικά να παράγονται, να καταναλώνονται και να ανακυκλώνονται με υπευθυνότητα. Με αυτόν τον τρόπο, καμιά ποσότητα αποβλήτων δεν αποτεφρώνεται, και τα τοξικά υλικά δεν καταλήγουν στο έδαφος, το νερό ή τον αέρα. Οι κοινότητες, οραματιστές που σχεδιάζουν πολιτικές και καινοτόμοι επιχειρηματίες, αποδεικνύουν ότι είναι εφικτό να χρησιμοποιούνται οι πόροι αποτελεσματικά, το περιβάλλον να διατηρείται υγιές, η κατανάλωση να γίνεται σε φυσιολογικά επίπεδα και την ίδια στιγμή να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας.
Περίπου 400 δήμοι στην Ευρώπη και όλο και περισσότερες τοπικές Αρχές σε όλο τον κόσμο υιοθετούν Zero Waste στρατηγικές. Πρόκειται για μια προσπάθεια σταδιακής κατάργησης των αποβλήτων, όχι μέσω της καύσης ή της υγειονομικής ταφής αλλά με τη δημιουργία συστημάτων που δεν παράγουν απόβλητα εξαρχής. Η μάχη ενάντια στα πλαστικά απόβλητα ξεκινά από την πηγή: Αυτό σημαίνει την εξάλειψη των πλαστικών μιας χρήσης και την προώθηση εναλλακτικών συστημάτων διανομής και παράδοσης προϊόντων. Σημαίνει, ακόμα, να καλλιεργείται και να ενισχύεται το ενδιαφέρον για τον Zero Waste τρόπο ζωής.
Το Καπανόρι, στη βόρεια Τοσκάνη της Ιταλίας, ήταν η πρώτη πόλη της Ευρώπης που εφάρμοσε μια Zero Waste στρατηγική το 2007, με δέσμευση για μηδενική παραγωγή αποβλήτων προς απόρριψη έως το 2020. Ο δήμος αυτός έχει αναπτύξει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση: Στοχεύει στη μεγιστοποίηση της ανάκτησης υλικών συλλέγοντας ξεχωριστά τα διαφορετικά είδη αποβλήτων και παρέχοντας οικονομικά κίνητρα για τη μείωση των αποβλήτων στην πηγή. Στο Καπανόρι προσπαθούν να μειώσουν τα κατάλοιπα αποβλήτων με ποικίλους τρόπους. Για παράδειγμα, λειτουργούν εκεί καταστήματα τα οποία πωλούν τοπικά προϊόντα χωρίς συσκευασίες. και έχουν εγκαταστήσει δημόσιες πηγές πόσιμου νερού για να εξαλείψουν την ανάγκη για
χρήση πλαστικών μπουκαλιών.
Επίσης, λειτουργεί κέντρο επαναχρησιμοποίησης, όπου όποιος θέλει μπορεί να αφήσει ρούχα, παπούτσια και παιχνίδια τα οποία δεν χρειάζεται πια. Αυτά που συγκεντρώνονται εκεί επιδιορθώνονται και πωλούνται σε ανθρώπους με χαμηλό εισόδημα. Άλλες πρωτοβουλίες στην περιοχή είναι να επιδοτούνται οι πλενόμενες πάνες και να διοργανώνονται διαγωνισμοί με στόχο την πρόκληση μηδενικών αποβλήτων για να ενθαρρύνουν τους πολίτες να αποδεχθούν αυτές τις προσεγγίσεις και να υιοθετήσουν νέες συνήθειες. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.
Στη δεκαετία 2004-2014 τα απόβλητα στο Καπανόρι μειώθηκαν κατά 39% – από 1,92 κιλά σε 1,18 κιλά ανά άτομο/ ημέρα. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι η αναλογία των κατάλοιπων αποβλήτων ανά άτομο μειώθηκε από 340 κιλά τον χρόνο το 2006, σε μόνο 146 κιλά το 2011 (περιορισμός 57%). Τον ίδιο χρόνο, ένας μέσος άνθρωπος στη Δανία πέταξε 409 κιλά απορριμμάτων.
Ο Άτλας του Πλαστικού φιλοδοξεί να ενημερώσει σωστά όποιον/α ενδιαφέρεται να αποτελέσει μέρος στην λύση του πλαστικού προβλήματος, παρέχοντας με συνοπτικό και εύληπτο τρόπο πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει η συγκεκριμένη μορφή ρύπανσης.
Κατέβασέ τον δωρεάν από εδώ
Στον αναπτυσσόμενο κόσμο, η διάδοση παρόμοιων προσεγγίσεων είναι το κλειδί για τη διασφάλιση της ορθής μετάβασης σε μια οικονομία χωρίς πλαστικό. Ένα παράδειγμα: Το 2018 η πόλη του Σαν Φερνάντο στις Φιλιππίνες απέτρεψε να καταλήξει το 80% των αποβλήτων της στους χώρους υγειονομικής ταφής αναθέτοντας σε έναν συνεταιρισμό να τα ανακυκλώσει. Η πόλη έχει κάνει σειρά κινήσεων για να μειώσει περισσότερο το πλαστικό της αποτύπωμα: Έχει απαγορεύσει τις πλαστικές σακούλες για ψώνια, επηρεάζοντας 9.000 επιχειρήσεις. Έχει επιβάλλει εισφορά στις συσκευασίες μιας χρήσης έχοντας, όμως, παράλληλα διασφαλίσει την ύπαρξη διαθέσιμων εναλλακτικών λύσεων. Έχει επιτύχει ποσοστό συμμόρφωσης 85% μεταξύ των κατοίκων, χάρη σε συνεχείς προσπάθειες να εξηγηθεί η προσέγγιση: Πληροφόρηση από σπίτι σε σπίτι, τακτική ραδιοφωνική εκπομπή για το θέμα, διάλογος με επιχειρηματικές ομάδες και μεμονωμένες συναντήσεις με εμπορικά κέντρα που παράγουν πολλά απόβλητα ήταν κάποια από τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν.
Η εξέλιξη αυτή έχει ωφελήσει και την οικονομική κατάσταση της πόλης. Το ετήσιο κόστος μεταφοράς των στερεών αποβλήτων στους χώρους υγειονομικής ταφής, περίπου 40 χιλιόμετρα μακριά, έχει μειωθεί κατά 82%. Τα χρήματα που έχουν εξοικονομηθεί αξιοποιούνται στην πρόσληψη εργατών που απασχολούνται στα απόβλητα καθώς και στη βελτίωση των εγκαταστάσεων της διαχείρισής τους.
Το Καπανόρι και το Σαν Φερνάντο αποδεικνύουν ότι το μονοπάτι προς τον μηδενισμό αποβλήτων ανοίγεται τόσο με «σκληρά» όσο και «χαλαρά» μέτρα. Τα «σκληρά» μέτρα αφορούν το ίδιο το σύστημα διαχείρισης αποβλήτων, όπως την οργανική διαχείρισή τους, την ξεχωριστή συγκέντρωση διαφορετικών ειδών απορριμμάτων, τα αποκεντρωμένα και χαμηλής τεχνολογίας μοντέλα, τα οικονομικά κίνητρα, τις απαγορεύσεις συγκεκριμένων υλικών και τις πολιτικές και πρακτικές ελαχιστοποίησης των αποβλήτων εν γένει. Τα «χαλαρά» μέτρα, από την άλλη, περιλαμβάνουν τη συμμετοχή πολιτών και επιχειρήσεων σε όλα τα στάδια ανάπτυξης της εν λόγω πολιτικής. Αυτό συμβάλλει στη δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων, καθώς και σε εξοικονόμηση η οποία επιστρέφει στην κοινότητα.
Τα πλαστικά έχουν κατακλύσει τον πλανήτη σε τέτοιο βαθμό που δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε να βρεθεί μια μαγική λύση. Η επίλυση του προβλήματος απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση. Μόλις αυτή βρεθεί, τίθεται σε κίνηση ένας κύκλος αυτο-ενίσχυσης. Όταν οι πολίτες ανεβάζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες με φρούτα και λαχανικά τυλιγμένα σε πλαστικό με την ετικέτα (στα ισπανικά) #DesnudaLaFruta και (στα αγγλικά) #UndressTheFruit («Ελευθερώστε τα φρούτα»), προωθούν μια νέα νόρμα απελευθέρωσης από τα πλαστικά. Οι καινοτόμοι επιχειρηματικοί ηγέτες από την πλευρά τους βοηθούν να επικρατήσουν μορφές κατανάλωσης που δεν παράγουν απόβλητα.
Αρκεί να αρχίσουμε να αμφισβητούμε πράγματα που έχουμε αποδεχτεί ως φυσιολογικά.
Αποτελεί άρθρο αφιερώματος από τον Άτλαντα του Πλαστικού