Βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Ποιος ο ρόλος των πολιτών;

Οι πόλεις στον 21ο αιώνα αντιμετωπίζουν οικονομικές, περιβαλλοντικές, κλιματικές, δημογραφικές και κοινωνικές προκλήσεις. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτύξει τις Στρατηγικές Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ), ένα σχέδιο για αναμόρφωση, ανάπτυξη και βελτίωση των ευρωπαϊκών πόλεων, που όμως ταυτόχρονα δίνει έμφαση στην τοπικότητα, στη συνεργασία διαφορετικών τομέων αλλά και σε έναν συλλογικό σχεδιασμό που εμπλέκει πολλαπλά επίπεδα διακυβέρνησης.

Παρά τη μεγάλη σημασία τους, ωστόσο, ούτε στον δημόσιο διάλογο ούτε στην ακαδημαϊκή έρευνα έχει δοθεί η προσοχή που θα τους αντιστοιχούσε. Αφενός, αποτελούν κάτι σχετικά νέο που ακόμα δεν έχει επαρκώς μελετηθεί. Και αφετέρου, ο τρόπος υλοποίησής τους μοιάζει αρκετά πιο τεχνοκρατικός και αποπολιτικοποιημένος. Παραμένει, έτσι, σε μεγάλο βαθμό άγνωστος και απόμακρος τόσο από τους πολίτες όσο και από πρόσωπα ή φορείς που εμπλέκονται περισσότερο με ζητήματα αναπτυξιακών πολιτικών και χωρικού σχεδιασμού. Τίθεται, επομένως, ένα ερώτημα:

Εφόσον η Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη αναφέρεται τόσο συχνά, τι περιλαμβάνουν τελικά οι στρατηγικές που στοχεύουν σ’ αυτήν; Πόση γνώση έχουν οι πολίτες για τις διαδικασίες σχεδιασμού και ποιος ο ρόλος τους στην προετοιμασία και την υλοποίησή τους; Και εντέλει, σε ποιο βαθμό πετυχαίνουν τον αρχικό στόχο για τον οποίο εκπονήθηκαν;

Τα παραπάνω αποτελούν βασικά ερωτήματα της παρούσας μελέτης, με το ειδικό ενδιαφέρον να εστιάζεται στο θέμα της συμμετοχής των πολιτών στις Στρατηγικές Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, ενώ ως μελέτη περίπτωσης επιλέχθηκε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

Ο στόχος, φυσικά, δεν είναι να γίνει μια νέα αξιολόγηση των εγκεκριμένων στρατηγικών, αλλά να αναδειχτούν τα θετικά βήματα, να κατανοηθούν τα όρια και τα λάθη και να διερευνηθούν προτάσεις για μελλοντική βελτίωση.