Η πράσινη πολιτική πρόταση στην Ελλάδα: «άγνωστη, μονοθεματική, με τοπικό ενδιαφέρον»

ΕΡΕΥΝΑ ΓΝΩΜΗΣ

Σε μια εποχή που τα περιβαλλοντικά, τα οικονομικά και τα κοινωνικά προβλήματα του πλανήτη οξύνονται όλο και περισσότερο, η εναλλακτική πολιτική πρόταση του πράσινου χώρου εμφανίζεται να διαθέτει διευρυμένη απήχηση στο εκλογικό σώμα αρκετών χωρών της Δύσης – τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και στην Ελλάδα, όπου η πολιτική έκφραση των Πράσινων παραμένει αδύναμη. Για τη διερεύνηση αυτού του φαινομένου διενεργήσαμε τον Νοέμβριο του 2021 πανελλαδική έρευνα κοινής γνώμης με ποιοτικό και ποσοτικό σκέλος, σε συνεργασία με την εταιρεία Κάπα Research.

Η πράσινη πολιτική πρόταση - Δημοσκόπηση

Κάποιες από τις κύριες διαπιστώσεις που προέκυψαν από την έρευνα, σύμφωνα με την ανάλυση της Kapa Research, είναι ότι ο πράσινος πολιτικός χώρος έχει ταυτιστεί κυρίως ή αποκλειστικά με την οικολογία και με τα περιβαλλοντικά θέματα, ενώ οι προτάσεις του για τα οικονομικά, τα κοινωνικά και τα πολιτικά ζητήματα παραμένουν άγνωστες στους πολίτες. Προνομιακό πεδίο για τους Πράσινους θεωρείται η τοπική αυτοδιοίκηση, ενώ η επιλογή ενός πράσινου κόμματος σε εθνικές εκλογές θεωρείται ψήφος διαμαρτυρίας. Τέλος, ο χώρος μάλλον χρειάζεται οριοθέτηση σε σχέση με τα άλλα κόμματα της Αριστεράς και Κεντροαριστεράς, ενώ απαιτείται μια ηγετική μορφή ώστε να μπορέσει να υπάρξει σε ένα κομματικό σύστημα όπου τα πρόσωπα παίζουν κυρίαρχο ρόλο. Τα ευρήματα της έρευνας, σύμφωνα πάντοτε με την ανάγνωση της Kapa Research, είναι πιο αναλυτικά τα εξής:

Βασικά συμπεράσματα ποιοτικής έρευνας

  • Το μεγαλύτερο πρόβλημα σε εθνικό επίπεδο είναι η οικονομία και σε τοπικό επίπεδο όλα εκείνα τα στοιχεία που συνδέονται με την καθημερινότητα του πολίτη.
  • Οι σχέσεις των πολιτών με τους πολιτικούς εκπροσώπους τους διέπονται είτε από πραγματισμό σε «ξεθωριασμένο» ιδεολογικό φόντο είτε από διάχυτη απογοήτευση, αποστασιοποίηση και καχυποψία.
  • Το περιβάλλον δεν προκύπτει αυθόρμητα ως πρόβλημα στη συζήτηση και η ίδια η κλιματική αλλαγή είτε είναι ακόμη μη ορατή είτε αντιμετωπίζεται με κάποιον σκεπτικισμό.
  • Η πράσινη ιδεολογία θεωρείται ιδεολογία-ομπρέλα, στοιχεία της οποίας ανιχνεύονται σε όλα τα κόμματα. Θεωρείται όμως πως τα κόμματα την αντιμετωπίζουν επιφανειακά, χωρίς γνώση και εμβάθυνση, ή ευκαιριακά, με σκοπό την ψηφοθηρία.
  • Κανένα πράσινο/οικολογικό κόμμα δεν κατάφερε να δημιουργήσει μέχρι στιγμής έναν διακριτό χώρο στο ελληνικό πολιτικό φάσμα με οριοθετημένη ιδεολογία, αξιόλογα πρόσωπα και δυνατά σύμβολα. Η ψήφος σε οικολογικό/πράσινο κόμμα ήταν σχεδόν πάντα μια ψήφος διαμαρτυρίας.
  • Η κατάσταση αυτή για τα οικολογικά/πράσινα κόμματα στην Ελλάδα μπορεί να αλλάξει υπό τις εξής προϋποθέσεις:

α. Την εγκατάλειψη του μονοθεματικού οικολογικού χαρακτήρα και τη διατύπωση προτάσεων που απευθύνονται σε πολλές, διαφορετικές και συχνά ανταγωνιστικές ομάδες της ελληνικής κοινωνίας.

β. Την πολιτική εκπροσώπηση της νέας γενιάς που δεν έχει παραδοσιακούς δεσμούς με το δικομματικό πολιτικό σύστημα, είναι πιο ευαισθητοποιημένη στα ζητήματα του περιβάλλοντος και έχει μια διεθνική αντίληψη της πραγματικότητας.

γ. Την υιοθέτηση ενός νέου αρχηγικού προτύπου που θα βασίζεται στις γνώσεις και την προηγούμενη ατομική πραγμάτωση του αρχηγού.

Βασικά συμπεράσματα ποσοτικής έρευνας

  • Το περιβάλλον συγκεντρώνει ποσοστά ενδιαφέροντος άνω του 80% και ανήκει στις υψηλές αξίες της πολιτικής, ωστόσο αδυνατεί να εκφραστεί με μια αντίστοιχης σημασίας πολιτική πρόταση. Η πράσινη πρόταση θεωρείται ελλιπής, μια υπόθεση ακτιβιστών, μη ρεαλιστική, η οποία μπορεί να είναι ακριβή ή και ελιτίστικη.
Η πράσινη πολιτική πρόταση στην Ελλάδα - Κάρτα 1
  • Σχεδόν οι 7 στους 10 ερωτώμενους αγνοούν τις θέσεις των Πράσινων σε Ελλάδα και Ευρώπη.
  • Οι θέσεις των Πράσινων εκτιμάται ότι καλύπτουν τα αμιγώς περιβαλλοντικά ζητήματα και μόνο δευτερευόντως τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, τα κοινωνικά θέματα ή τα θέματα λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος και των θεσμών του. Όσο για την οικονομία –το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας για όλους τους συμμετέχοντες στην έρευνα– φαίνεται να βρίσκεται εκτός πράσινης ατζέντας.
Η πράσινη πολιτική πρόταση στην Ελλάδα - Κάρτα 2
Η πράσινη πολιτική πρόταση στην Ελλάδα - Κάρτα 3
  • Η πράσινη πολιτική πρόταση θεωρείται πως αφορά τη θεματολογία της τοπικής αυτοδιοίκησης και όχι του κεντρικού κράτους. Γι’ αυτόν τον λόγο η πλειονότητα θα μπορούσε να ψηφίσει ένα πράσινο κόμμα σε δημοτικές εκλογές, λιγότερο σε ευρωεκλογές και ακόμη λιγότερο σε εθνικές εκλογές.
  • Η άνοδος των Πράσινων στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια εκτιμάται πως δύσκολα θα αγγίξει τον αντίστοιχο ελληνικό χώρο.
  • Η πράσινη ψήφος θεωρείται ακόμη ψήφος διαμαρτυρίας, με ευκαιριακούς ψηφοφόρους, απογοητευμένους από τα κόμματα εξουσίας.
  • Όσοι ενδιαφέρονται για τον πολιτικό χώρο της Οικολογίας είναι αρκετοί (περισσότεροι από τους 4 στους 10), εντοπίζονται σε ολόκληρη την επικράτεια, ανήκουν σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και σε όλες τις οικονομικές και κοινωνικές τάξεις, όχι όμως και σε όλες τις ιδεολογικές τάσεις, καθώς η οικολογία φαίνεται πως ανήκει περισσότερο στην ελληνική Αριστερά/Κεντροαριστερά.
Η πράσινη πολιτική πρόταση στην Ελλάδα - Κάρτα 4
Η πράσινη πολιτική πρόταση στην Ελλάδα - Κάρτα 5
  • Θεωρείται απαραίτητη η οριοθέτηση του πράσινου σε σχέση με όμορους πολιτικούς χώρους.
  • Εκφράζεται η ανάγκη για μια ηγετική μορφή και διατυπώνεται η άποψη ότι ένα σύγχρονο ελληνικό οικολογικό κόμμα θα πρέπει να αναζητήσει την αρχηγία όχι σε πολυσυλλεκτικά σχήματα ή σχήματα δυαρχίας, αλλά σε κάποιο πρόσωπο με γνώσεις και αποδεδειγμένη πορεία στον χώρο της οικολογίας, με αξιοπιστία και εκτός πολιτικού «κατεστημένου» όπως και πρόθυμο να εκτεθεί στα ΜΜΕ.
Η πράσινη πολιτική πρόταση στην Ελλάδα - Κάρτα 6
Η πράσινη πολιτική πρόταση στην Ελλάδα - Κάρτα 7

Στο τέλος του κειμένου μπορείτε να βρείτε την αναλυτική έκθεση αποτελεσμάτων τόσο της ποιοτικής όσο και της ποσοτικής έρευνας.

Μεθοδολογία

Η πράσινη πολιτική πρόταση στην Ελλάδα

Έρευνα κοινής γνώμης

Νοέμβριος 2021

 

Εκτέλεση: Κάπα Research

Για λογαριασμό του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ, Γραφείο Θεσσαλονίκης - Ελλάδα

 

 

Ποιοτική έρευνα:

Η ποιοτική έρευνα διενεργήθηκε με στόχο τη βαθύτερη διερεύνηση των στάσεων των ειδικών κοινών ενδιαφέροντος και τη βελτιστοποίηση του ερωτηματολογίου της ποσοτικής έρευνας που ακολούθησε. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν η μέθοδος των ομάδων εστίασης (focus group) ως εξής:

Μέθοδος συλλογής στοιχείων: Ομάδες εστίασης (focus groups) των 8-10 ατόμων. Ο συντονισμός των συζητήσεων έγινε από εξειδικευμένο στέλεχος της Κάπα Research μέσω τηλεδιάσκεψης (πλατφόρμα Zoom).

Χαρακτηριστικά ομάδων (σύνθεση):

Ομάδα Α: 9 άτομα ηλικίας 17-39 ετών (gen Z και millennials)

Ομάδα Β: 10 άτομα ηλικίας 40-59 ετών (παραγωγικές ηλικίες)

Ομάδα Γ: 9 άτομα κάτοικοι ημιαστικών και αγροτικών περιοχών

Διάρκεια συζήτησης: Η μέση διάρκεια της κάθε συζήτησης ήταν 1,5-2 ώρες

Ποσοτική έρευνα:

Μέγεθος και χαρακτηριστικά δείγματος: Για τους σκοπούς της ποσοτικής έρευνας διενεργήθηκαν 1605 συνεντεύξεις σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του ελληνικού πληθυσμού ηλικίας 17 ετών και άνω.

Χρονικό διάστημα συλλογής στοιχείων: 10 - 23 Νοεμβρίου 2021.

Μέθοδος συλλογής στοιχείων: Η ποσοτική έρευνα διεξήχθη με μεικτή μέθοδο, κατά 81% (1291 συνεντεύξεις) μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων (Computer Assisted Telephone Interviews - CAΤI) και κατά 19% (314 συνεντεύξεις) μέσω διαδικτυακών συνεντεύξεων σε μέλη του εσωτερικά διαμορφωμένου διαδικτυακού panel της Κάπα Research, με στόχο την καλύτερη εκπροσώπηση των νεανικών και παραγωγικών ομάδων του πληθυσμού στο δείγμα.

Μέθοδος δειγματοληψίας: Πολυσταδιακή δειγματοληψία με χρήση quota ως προς το φύλο, την ηλικία και την περιφέρεια κατοικίας, βάσει της απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ του 2011. Τα αποτελέσματα σταθμίστηκαν με βάση την ψήφο των εθνικών εκλογών του Ιουλίου 2019.

Στατιστικό σφάλμα: Μέγιστο σφάλμα 3% σε διάστημα εμπιστοσύνης 95%. Τα αποτελέσματα (%) παρουσιάζονται στην έκθεση με στρογγυλοποίηση στη μονάδα και ορισμένες απαντήσεις δεν αθροίζουν στο 100%.