Οι τοξίνες που περιέχονται στα πλαστικά επηρεάζουν διαφορετικά τους άντρες και τις γυναίκες, τόσο στον χώρο εργασίας τους όσο και στην καθημερινή τους ζωή. Αυτό οφείλεται, εν μέρει, στη βιολογία, στις διαφορές δηλαδή στη σωματοδομή και στην αναλογία του λιπώδους ιστού. Οφείλεται όμως και στην κατανομή ρόλων μεταξύ των φύλων.
Οι γυναίκες έχουν περισσότερο σωματικό λίπος και ως εκ τούτου συσσωρεύουν στους ιστούς τους περισσότερες λιποδιαλυτές χημικές ουσίες, όπως οι φθαλικοί πλαστικοποιητές. Το γυναικείο σώμα, παράλληλα, είναι πιο ευαίσθητο στις τοξίνες σε κάποιες φάσεις της ζωής, όπως η εφηβεία, η εγκυμοσύνη, η γαλουχία και η εμμηνόπαυση.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αυτή η κατάσταση μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για το έμβρυο. Χημικά τα οποία λειτουργούν όπως οι ορμόνες, γνωστά ως ενδοκρινικοί διαταράκτες, αποτελούν πρόβλημα. Ο πλακούντας δεν είναι ένα αδιαπέραστο φράγμα, και τέτοιου τύπου χημικές ενώσεις ενδέχεται να διαταράξουν φάσεις ανάπτυξης του εμβρύου στη μήτρα, οι οποίες ελέγχονται από τις ορμόνες. Αυτό μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες στα νεογέννητα, καθώς και ασθένειες ο οποίες εμφανίζονται σε μεγαλύτερη ηλικία.
Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, πάντως, επηρεάζουν τους άντρες και τις γυναίκες στον ίδιο βαθμό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποψιάζεται ότι ενοχοποιούνται για την εμφάνιση καρκίνων που σχετίζονται με ορμόνες, όπως ο καρκίνος του μαστού και των όρχεων. Φαίνεται επίσης πιθανό να επηρεάζουν τη γονιμότητα και την ποιότητα του σπέρματος. Οι διαταράκτες αυτοί μπορεί να συμβάλλουν στην παχυσαρκία, στην ανάπτυξη διαβήτη, σε νευρολογικές παθήσεις, στην πρόωρη έναρξη της εφηβείας και τις γεννητικές δυσπλασίες, όπως ο κρυπτορχιδισμός (απουσία ενός ή και των δύο όρχεων από το όσχεο) και η υποσπαδία (δυσπλασία της αρσενικής ουρήθρας). Ο αριθμός των παιδιών που έχουν εκτεθεί σε ανάλογες επιβλαβείς ουσίες φαίνεται να αυξάνεται.
Οι γυναίκες εκτίθενται σε κινδύνους από πλαστικά σε πολλά διαφορετικά μέρη. Περίπου 30% όσων εργάζονται στη βιομηχανία πλαστικών παγκοσμίως είναι γυναίκες. Η επιδίωξη να παράγονται μαζικά για την παγκόσμια αγορά φθηνά πλαστικά είδη έχει, μεταξύ άλλων, ως συνέπεια στις αναπτυσσόμενες χώρες να απασχολούνται γυναίκες σε βιομηχανικές μονάδες παραγωγής με χαμηλούς μισθούς, πολύ συχνά σε επικίνδυνες συνθήκες και χωρίς προστατευτικά ρούχα. Καναδική έρευνα έδειξε ότι οι γυναίκες που ασχολούνται με τα πλαστικά στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι πέντε φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού.
Τα γυναικεία προϊόντα υγιεινής μπορεί επίσης να είναι προβληματικά. Η αναλογία του πλαστικού στα ταμπόν είναι έως και 6% και οι σερβιέτες αποτελούνται έως και κατά 90% από πλαστικό που έχει ως βάση το αργό πετρέλαιο. Και τα δύο παραπάνω προϊόντα μαζικής χρήσης είναι πιθανό να περιέχουν τις ορμονικά δραστικές ουσίες δισφαινόλη Α (BPA) και δισφαινόλη S (BPS). Οι συσκευές εφαρμογής ταμπόν περιέχουν επίσης συχνά φθαλικές ενώσεις. Στις ΗΠΑ, μια γυναίκα χρησιμοποιεί από 12.000 έως 15.000 τέτοια προϊόντα στη διάρκεια της ζωής της. Εναλλακτικές λύσεις είναι τα πλενόμενα, επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα ή τα επαναχρησιμοποιήσιμα κύπελλα εμμήνου ρύσεως.
Σε φτωχότερες περιοχές, πολλές γυναίκες και κορίτσια συχνά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά το να προμηθεύονται τέτοια προϊόντα υγιεινής ή δεν έχουν καμία πρόσβαση σε αυτά. Για τα κορίτσια, αυτό οδηγεί σε σχολικές απουσίες, κατά μέσο όρο για πέντε ημέρες τον μήνα, κατά τη διάρκεια της περιόδου τους. Φθηνότερα και ασφαλέστερα επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα θα μπορούσαν να καλύψουν αυτό το κενό και να μειώσουν τη ρύπανση και τα απόβλητα. Τα περισσότερα ανάλογα προϊόντα μιας χρήσης καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, σε πηγές νερού και θάλασσες, ενώ μπλοκάρουν και τα συστήματα αποχέτευσης.
Τα καλλυντικά ενδέχεται επίσης να είναι πηγή επιβλαβών ουσιών. Το ένα τέταρτο των γυναικών στις δυτικές βιομηχανικές χώρες χρησιμοποιούν έως και 15 διαφορετικά προϊόντα κάθε μέρα. Δεν είναι ασυνήθιστο αυτά να περιέχουν έως και 100 χημικές ουσίες, μερικές από τις οποίες είναι επιβλαβείς για την υγεία. Επίσης, πολλά καλλυντικά περιέχουν μικροπλαστικά, τα οποία μπορούν να φτάσουν στο έμβρυο μέσω του πλακούντα.
Τέλος, οι γυναίκες είναι συχνά υπεύθυνες για τις οικιακές εργασίες ή απασχολούνται σε εργασίες καθαρισμού. Τα απορρυπαντικά που μπορεί να χρησιμοποιούν σε αυτές τις περιπτώσεις περιέχουν επίσης μικροπλαστικά και επιβλαβείς ουσίες, όπως οι επιφανειοδραστικές ουσίες ή οι διαλύτες. Μια προσεκτικότερη επιλογή και χρήση προϊόντων καθαρισμού φιλικών προς το περιβάλλον ή συμβατικών παραγόντων, όπως μαλακό σαπούνι ή κιτρικό οξύ, μπορούν να μειώσουν τις επιπτώσεις στους ανθρώπους και στο περιβάλλον.
Ο Άτλας του Πλαστικού φιλοδοξεί να ενημερώσει σωστά όποιον/α ενδιαφέρεται να αποτελέσει μέρος στην λύση του πλαστικού προβλήματος, παρέχοντας με συνοπτικό και εύληπτο τρόπο πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει η συγκεκριμένη μορφή ρύπανσης.
Κατέβασέ τον δωρεάν από εδώ
Ωστόσο, αυτές οι καταναλωτικές επιλογές δεν απαλλάσσουν τους παραγωγούς από την ευθύνη τους να αντικαταστήσουν επιβλαβή συστατικά και τις επικίνδυνες πρώτες ύλες στα προϊόντα τους.
Όταν τα απόβλητα εξάγονται στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι χώροι υγειονομικής ταφής γίνονται σημαντικές πηγές εισοδήματος για τους φτωχούς. Εκατομμύρια συλλέκτες απορριμμάτων σε όλο τον κόσμο, συχνά γυναίκες και παιδιά από τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, αναζητούν εκεί ανακυκλώσιμα πλαστικά και ηλεκτρικά απόβλητα. Πολλές φορές το μοναδικό εισόδημα των οικογενειών τους προέρχεται από αυτές τις τόσο τοξικές περιοχές.
Επίσης, συλλέκτες απορριμμάτων καίνε καλώδια με επικάλυψη από PVC για να αποσπάσουν τον χαλκό που περιέχουν. Ο καπνός που παράγεται από αυτή την καύση περιέχει εξαιρετικά τοξικές διοξίνες που είναι επιβλαβείς για την αναπαραγωγή, βλάπτουν τα έμβρυα και μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο. Κατά κύριο λόγο, γυναίκες αναλαμβάνουν να κάψουν οικιακά απόβλητα σε αυλές ή να κάνουν τον διαχωρισμό μέσα σε τοξικά σκουπίδια.
Η πρόσβαση στη γνώση για τους κινδύνους από τα πλαστικά είναι μέχρι στιγμής άνισα κατανεμημένη στον πλανήτη. Οι γυναίκες αποτελούν σημαντική ομάδα την οποία πρέπει να προσεγγίσει κανείς για να επιδιώξει θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο σκέψης και σε άλλες καθημερινές πρακτικές, και να προωθήσει το αίτημα για πολιτική δράση. Οι γυναίκες είναι πιο ευαισθητοποιημένες από τους άνδρες για διάφορες απειλές και είναι λιγότερο πρόθυμες να εκθέσουν τους ανθρώπους και το περιβάλλον σε κινδύνους, τόσο ως επιχειρηματίες όσο και ως καταναλωτές και διαχειρίστριες του νοικοκυριού τους.
Σημαντικά στοιχεία δείχνουν ότι εκείνες δρουν με μεγαλύτερη περιβαλλοντική υπευθυνότητα απ’ ό,τι οι άντρες.
Πρωτοβουλίες οι οποίες στοχεύουν στη μείωση της χρήσης πλαστικών και την προστασία ανθρώπων και περιβάλλοντος από ρυπαντές ξεκινούν συχνά από γυναίκες. Τους αξίζει μια ισότιμη θέση στην πολιτική, τις επιχειρήσεις, την οικογένεια και την κοινότητα, ώστε να συμβάλλουν ακόμη περισσότερο στη δημιουργία μιας κοινωνίας και ενός περιβάλλοντος χωρίς πλαστικό και χωρίς τοξίνες.
Αποτελεί άρθρο αφιερώματος από τον Άτλαντα του Πλαστικού