ΑΡΘΡΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ
Mεταξύ 1950 και 2017, παράχθηκαν περίπου 9,2 δισεκατομμύρια τόνοι πλαστικού, περισσότερο από ένας τόνος ανά κάτοικο του πλανήτη σήμερα! Το περισσότερο πλαστικό παράγεται και καταναλώνεται σε τέσσερις περιοχές του κόσμου: Βορειοανατολική Ασία, Βόρεια Αμερική, Μέση Ανατολή και Δυτική Ευρώπη.
Το πλαστικό είναι ανθεκτικό, ελαφρύ και εύπλαστο. Αυτές οι ιδιότητες το κάνουν ιδανικό τόσο για πολλά βιομηχανικά προϊόντα όσο και για αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Ωστόσο, σε αντίθεση με την αρχική πρόθεση να καθιερωθεί το πλαστικό ως υλικό υψηλής ποιότητας, σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως για την κατασκευή υλικών συσκευασίας και ειδών μιας χρήσης. Πολλά καθημερινά προϊόντα χρησιμοποιούνται μόνο μία φορά, συνήθως μόνο για μικρό χρονικό διάστημα, και στη συνέχεια καταλήγουν στα σκουπίδια. Η βασική ιδιότητα του πλαστικού, το ότι είναι πολύ ανθεκτικό, αποτελεί ευλογία και κατάρα μαζί, και είναι ο λόγος που αποικοδομείται πάρα πολύ αργά.
Τα πλαστικά είναι ιδιαίτερα δημοφιλής επιλογή για τις συσκευασίες φαγητού και άλλων προϊόντων. Οι λόγοι είναι πολλοί: Διατηρούν τα χαρακτηριστικά τους τόσο σε υψηλές όσο και σε χαμηλές θερμοκρασίες και μπορούν να είναι εύκαμπτα ή άκαμπτα, αναλόγως με τη σύνθεσή τους. Το πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας (LDPE), για παράδειγμα, είναι ανθεκτικό, ελαστικό και διαφανές. Έτσι, φτιάχνουν από αυτό μεμβράνες. Το PET, από την άλλη, συγκρατεί και αέρια και υγρά, οπότε είναι η βασική ύλη για φιάλες πόσιμων ειδών. Το πολυπροπυλένιο έχει υψηλό σημείο τήξης και μπορεί να αντέξει σε επαφή με χημικές ουσίες, γεγονός που το καθιστά κατάλληλο για χρήση με ζεστά υγρά, ενώ το πολυστυρένιο μπορεί να είναι άκαμπτο, εύθραυστο και διαυγές ή να μετατραπεί σε αφρώδες υλικό, αποτελώντας μια «ευέλικτη» ύλη για προστατευτικές συσκευασίες και δοχεία τροφίμων. Το πολυβινυλοχλωρίδιο, γνωστό ως PVC, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή άκαμπτων ή εύκαμπτων συσκευασιών, από τις οποίες δεν μπορεί να διαφύγει ούτε οξυγόνο ούτε νερό.
Ο Άτλας του Πλαστικού φιλοδοξεί να ενημερώσει σωστά όποιον/α ενδιαφέρεται να αποτελέσει μέρος στην λύση του πλαστικού προβλήματος, παρέχοντας με συνοπτικό και εύληπτο τρόπο πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει η συγκεκριμένη μορφή ρύπανσης.
Κατέβασέ τον δωρεάν από εδώ
Τα πλαστικά χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στον τομέα των κατασκευών – σε επενδύσεις για δάπεδα, πόρτες, παράθυρα και σωληνώσεις. Τα υλικά αυτά διαρκούν πολύ, είναι εύκαμπτα, ανθεκτικά στη μούχλα και τη διάβρωση και έχουν σταθερή συνοχή. Σε σύγκριση με άλλα, είναι εύκολο να εγκατασταθούν και να συντηρηθούν. Επίσης, προστατεύουν από το κρύο και τη θερμότητα και έτσι συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας. Το πλαστικό που χρησιμοποιείται περισσότερο στον κατασκευαστικό τομέα είναι το PVC. Όπως και στον τομέα των τροφίμων, το πλαστικό προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα για τις κατασκευές: τη διάρκεια και τη μηχανική του αντοχή από τη μια, το χαμηλό βάρος του από την άλλη. Οι σωλήνες υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλενίου (HDPE), για παράδειγμα, είναι υδατοστεγείς, ανθεκτικοί σε περιβαλλοντικές επιδράσεις, και δεν σκουριάζουν. Είναι επίσης εύκαμπτοι έτσι ώστε να περνούν μέσα από υπάρχοντες αγωγούς.
Το πλαστικό έχει γίνει επίσης απαραίτητο για την κατασκευή οχημάτων, τρένων, αεροπλάνων και πλοίων. Και σε αυτές τις περιπτώσεις, οι λόγοι είναι η ανθεκτικότητα και η ελαφρότητα του υλικού, η ευελιξία του και η δυνατότητα ανακύκλωσής του.
Επιπλέον, τα πλαστικά μέρη απαιτούν μικρή συντήρηση και είναι αρκετά ελαστικά ώστε να αντέχουν τους συνεχείς κραδασμούς. Χωρίς πλαστικά, κανένα από τα σημερινά αυτοκίνητα δεν θα μπορούσε να υπάρχει. Τα περισσότερα πλαστικά είναι στους προφυλακτήρες, την εσωτερική διακόσμηση, τα καθίσματα, την ταπετσαρία, τα ηλεκτρονικά μέρη και το ταμπλό.
Επίσης, η ανάγκη για ελαφρύτερα σκάφη, ώστε να μειώνεται η κατανάλωση καυσίμου, εντάσσει στην κατασκευή πλοίων περισσότερα πλαστικά ενισχυμένα με ίνες όπως το γυαλί ή το ανθρακόνημα. Τα υλικά αυτά δεν σκουριάζουν και το θαλασσινό νερό δεν μπορεί να τα βλάψει. Αυτό παρατείνει τα διαστήματα μεταξύ των αναγκαίων εργασιών συντήρησης και μειώνει το λειτουργικό κόστος του πλοίου.
Στην αεροδιαστημική βιομηχανία, τα υλικά πρέπει να ανταποκρίνονται σε ακραίες θερμοκρασίες, να είναι ανθεκτικά στη διάβρωση και σε καύσιμα και χημικά αεριωθούμενων αεροπλάνων. Τα πλαστικά όπως το PVC, το ακρυλικό και το πολυαμίδιο, έχουν καταστεί απαραίτητα για την κατασκευή αεροπλάνων και διαστημοπλοίων. Χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων για τα ταμπλό τους, τα διαχωριστικά τοιχώματα, τις τουαλέτες, τα ντουλάπια αποσκευών και τα καπάκια των δεξαμενών, αλλά και για τα τρόλεϊ μπαρ. Από τη δεκαετία του ’70, η χρήση πλαστικών στα αεροπλάνα έχει αυξηθεί από 4% σε περίπου 50%.
Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση πλαστικών έχει προκαλέσει πρόβλημα με την απόρριψη των αποβλήτων τους. Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, περίπου 40% των πλαστικών προϊόντων πετιούνται στα σκουπίδια σε λιγότερο από ένα μήνα ζωής τους. Αυτός ο συνεχώς διογκούμενος σωρός πλαστικών αποβλήτων προκαλεί σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα. Η ανακύκλωση είναι μόνο η δεύτερη καλύτερη λύση για τη μείωσή του. Το 2025 η ετήσια παραγωγή πλαστικού αναμένεται να ξεπεράσει τους 600 εκατομμύρια τόνους, και τα σημερινά συστήματα ανακύκλωσης δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε τόσο μεγάλο όγκο αποβλήτων. Μια ματιά στην Ιστορία δείχνει ότι από εννέα και παραπάνω δισεκατομμύρια τόνων πλαστικού που παράχθηκαν από τη δεκαετία του ’50 και μετά έχει ανακυκλωθεί μόνο το 10%. Η βέλτιστη λύση είναι εύκολο να διατυπωθεί, αλλά αμφισβητείται έντονα: Απλώς να μην παράγεται τόσο πολύ πλαστικό.
Αποτελεί άρθρο αφιερώματος από τον Άτλαντα του Πλαστικού