Ανάμεσα στις έξι δράσεις – ορόσημο της Στρατηγικής Αστικής Ανθεκτικότητας «Θεσσαλονίκη 2030» συγκαταλέγεται και το πιλοτικό έργο για τη δημιουργία Κέντρου Ανακύκλωσης, Εκπαίδευσης Διαλογής στην Πηγή (ΚΑΕΔΙΣΠ) και Επανάχρησης (για λόγους συντομίας Κέντρο Επανάχρησης). Το έργο εντάχθηκε στο πρόγραμμα «100 Ανθεκτικές Πόλεις» το 2017, από την τότε αντιδήμαρχο για Αστική Ανθεκτικότητα, Λίνα Λιάκου, και υποστηρίζεται από την Ελληνογερμανική Συνέλευση και το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Γραφείο Θεσσαλονίκης.
Το πιλοτικό έργο για τη δημιουργία Κέντρου Επανάχρησης βρέθηκε για δεύτερη φορά τον μήνα Απρίλιο στο επίκεντρο της δημοσιότητας. Αρχικά, παρουσιάστηκε σε εκδήλωση για την παρουσίαση της τριετούς εφαρμογής της Στρατηγικής Αστικής Ανθεκτικότητας «Θεσσαλονίκη 2030», στις 3 Απριλίου 2019, κι στη συνέχεια σε ημερίδα που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του 5ου Φεστιβάλ Ανακύκλωσης του Δήμου Θεσσαλονίκης, στις 11 Απριλίου, με θέμα «Μικρό Πράσινο Σημείο: Το Σήμερα και το Αύριο της Ανακύκλωσης στην Πόλη».
Με την υλοποίηση του έργου επιδιώκεται να επιτευχθούν οι ακόλουθοι στόχοι:
- Μείωση της ποσότητας των απορριμμάτων και κατ’ επέκταση του κόστους διαχείρισης για τον Δήμο,
- Συλλογή και προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση καλά διατηρημένων αντικειμένων (όπως ρούχα, επιτραπέζια σκεύη, είδη οικιακής χρήσης, παιχνίδια, αθλητικά είδη, μικρές ηλεκτρικές συσκευές, βιβλία κ.λπ.),
- Παραγωγή προϊόντων επανάχρησης που θα προσφέρονται σε πολύ χαμηλές τιμές ή δωρεάν,
- Εκπαίδευση των πολιτών με στόχο την υιοθέτηση φιλικών προς το περιβάλλον συμπεριφορών για την προστασία του και την εξοικονόμηση πόρων
- Δημιουργία θέσεων εργασίας για την ένταξη κοινωνικά ευάλωτων και ευπαθών ομάδων
Τα πρώτα βήματα
Ξεκινώντας το 2014, η Ελληνογερμανική Συνέλευση υλοποιεί σειρά δράσεων ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και δικτύωσης για φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ) και δήμους της περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης με θέμα την Επανάχρηση και Ανακύκλωση, οργανωμένες από φορείς ΚΑΛΟ. Με τη συμμετοχή του εμπειρογνώμονα Wolfgang Schreiber, Προέδρου της RPG, της Ένωσης Κοινωνικών Συνεταιρισμών, παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν καλές πρακτικές από τη Γερμανία και αποσαφηνίστηκαν οι απαραίτητες προϋποθέσεις (νομοθεσία, υποστήριξη των φορέων ΚΑΛΟ, δικτύωση κα.) για τη συμμετοχή της κοινοπραξίας Φορέων ΚΑΛΟ στο χώρο της Επανάχρησης και της Ανακύκλωσης.
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης αξιοποίησε τις ιδέες της «Πρωτοβουλίας Πολιτών για την Επανάχρηση» κι ανέδειξε την επανάχρηση υλικών σε στόχο υψηλής προτεραιότητας, εντάσσοντας την πρωτοβουλία στη μόνιμη «Επιτροπή Διαβούλευσης» του Δήμου. Το 2015 συγκρότησε ομάδα εργασίας από ενεργούς πολίτες και στελέχη του Δήμου για τη «Διαχείριση αστικών αποβλήτων, Ανακύκλωση, Επαναχρησιμοποίηση» με σκοπό την ανάλυση των παραμέτρων της ανακύκλωσης και επανάχρησης από την Κοινωνία των Πολιτών. Πολύ γρήγορα η ομάδα εργασίας εστίασε την προσοχή της στην προώθηση της ΚΑΛΟ.
Το 2016 οι ιδέες αυτές προωθήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος «100 Ανθεκτικές Πόλεις», ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη θετικές αλλαγές στη νομοθεσία της ΚΑΛΟ, αλλά και στη νομοθεσία διαχείρισης αποβλήτων, ανακύκλωσης και επανάχρησης.
Τελικά, τον Απρίλιο του 2017, οι παραπάνω ευνοϊκές συγκυρίες διευκόλυναν την ανοιχτή πρόσκληση της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης προς φορείς ΚΑΛΟ της πόλης με σκοπό την έναρξη μιας πιλοτικής δράσης συνεργασίας του Δήμου Θεσσαλονίκης με φορείς ΚΑΛΟ για την ανακύκλωση – επανάχρηση.
Το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα να υποστηρίξει την πιλοτική αυτή πρωτοβουλία που προωθεί την αειφόρο διαχείριση απορριμμάτων και την κυκλική οικονομία, ανοίγοντας δρόμους για τη συνεργασία μεταξύ φορέων ΚΑΛΟ και τοπικής αυτοδιοίκησης. Έτσι ξεκίνησε μια εποικοδομητική τετραμερής συνεργασία, με συναντήσεις, σεμινάρια και μελέτες, με στόχο α) την αποσαφήνιση των θεσμικών διαδικασιών και β) την περιγραφή των οικονομοτεχνικών παραμέτρων για τη δημιουργία ενός Κέντρου Ανακύκλωσης – Επανάχρησης (Πράσινου Σημείου ΚΑΕΔΙΣΠ), κατά την οποία οι φορείς ΚΑΛΟ, αλλά και τα στελέχη του Δήμου είχαν την ευκαιρία να εμβαθύνουν στο επιχειρηματικό μοντέλο λειτουργίας του Κέντρου και τις διαδικασίες που θα πρέπει να ακολουθηθούν.
Αποτελέσματα α’ φάσης έργου
Αποτέλεσμα αυτής της συστηματικής προεργασίας και συνεργασίας υπήρξε η ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, τον Νοέμβριο του 2018, για δημιουργία «Μικρού Πράσινου Σημείου σε συνεργασία με φορείς ΚΑΛΟ», και η κατάθεση πρότασης στο πρόγραμμα «Δημιουργία Πράσινων Σημείων και Δικτύωσή τους» του Ε.Π. «Κεντρική Μακεδονία». Επιπρόσθετα, δημιουργήθηκε η πρώτη κοινοπραξία φορέων ΚΑΛΟ, με τον όνομα «Τα Πάντα Re». Σε αυτήν συμμετέχουν:
- ο αστικός Συνεταιρισμός κοινωνικής διαχείρισης αποβλήτων “Αναβίωσις”
- η ΚοινΣΕπ “Eco Greece”
- ο κοινωνικός μη-κερδοσκοπικός Συνεταιρισμός “Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας – UnivSSE Coop”
- η ΚοινΣΕπ “Υποστήριξη της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας Coop”
- η ΚοινΣΕπ “ΑΡΓΩ”
- η ΚοινΣΕπ “Σπείρα Γης”
- η ΚοινΣΕπ “Remadeingr”,
και ως συνδεδεμένα μέλη:
- η ΑΜΚΕ “Επανάχρηση Τώρα!” και
- η Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης.
Το έργο έχει ωριμάσει σε ικανοποιητικό βαθμό αφού εντοπίστηκε και χώρος για τη δημιουργία του Κέντρου. Ελπίζουμε η νέα διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τα απαραίτητα βήματα που απομένουν για τη δημιουργία του πρώτου Πράσινου Σημείου στη Θεσσαλονίκη!