Η Διεύθυνση Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος του Δήμου Θεσσαλονίκης μάς απέστειλε μια ενημέρωση για τις δράσεις της υπηρεσίας. Το κείμενο περιέχει στοιχεία για τις φυτεύσεις, το κλάδεμα και τις επιλογές δέντρων εκ μέρους του Δήμου, ενώ παράλληλα υπάρχει ιδιαίτερη αναφορά σε τρεις περιοχές για τις οποίες έγινε μεγάλη συζήτηση (πλατεία Αρχαίας Αγοράς, οδός Κρήτης, οδός Τσιμισκή).
Τα έγγραφα που συνοδεύουν την ενημέρωση αυτή (διαθέσιμα σε επισύναψη στο τέλος του κειμένου) είναι:
1. Εισήγηση στο Δημοτικό Συμβούλιο για έγκριση κοπής 175 δέντρων στην οδό Κρήτης
2. Απάντηση του Δασαρχείου Θεσσαλονίκης στο αίτημα για υλοτομία 41 δέντρων στην πλατεία Αρχαίας Αγοράς
3. Ενδεικτική τεχνική έκθεση που προσκομίζεται στο ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ για κοπή δέντρων σε πεζοδρόμια, δηλαδή όπου ισχύει ο ΓΟΚ (οδός Χειμάρρας)
4. Ενδεικτική τεχνική έκθεση-αίτημα προς το δασαρχείο για κοπή δέντρων εντός πάρκου, δηλαδή όπου ισχύει η δασική νομοθεσία (οδός Παπαναστασίου)
Φυτεύσεις δέντρων
Φέτος την άνοιξη ολοκληρώνεται το μεγαλύτερο πρόγραμμα δενδροφυτεύσεων των τελευταίων ετών.
Έγιναν περίπου 3.000 νέες δενδροφυτεύσεις-κατά κύριο λόγο σε δενδροδόχους στα πεζοδρόμια, που επί ετών έμεναν κενές - αλλά και σε πάρκα της πόλης.
Πάνω από 600 νέα δέντρα φυτεύτηκαν στο κέντρο της πόλης - ενδεικτικά σε σημεία σε Ίωνος Δραγούμη, 26ης Οκτωβρίου, Φράγκων, Αγίου Δημητρίου, Εθνικής Αμύνης, Δημητρίου Γούναρη, Λεωφόρο Νίκης, Μητροπόλεως, Εγνατία, Βασιλέως Γεωργίου, Λεωφόρο Στρατού κ.ά.
Περίπου 550 νέες δενδροφυτεύσεις στη δυτική πλευρά της πόλης (Μοναστηρίου -εκτεταμένες δενδροφυτεύσεις στη νησίδα σταθμού-, Γιαννιτσών, Αναγεννήσεως, Μαργαροπούλου κ.ά.).
Εκατοντάδες νέες δενδροφυτεύσεις στην Άνω Πόλη (ενδεικτικά στη νησίδα της Ολυμπιάδος), σε περιοχές της πέμπτης δημοτικής κοινότητας (ενδεικτικά Κρήτης και 28ης Οκτωβρίου) και στις Σαράντα Εκκλησιές (ενδεικτικά στον κομβικό άξονα της Βιζυηνού).
Στην Τριανδρία, πραγματοποιήθηκαν 221 φυτεύσεις καλύπτοντας το σύνολο των κενών δενδροδόχων που υπάρχουν σε όλη τη Δημοτική Ενότητα.
Στην περιοχή της Τούμπας μεταξύ των άλλων θα πραγματοποιηθούν φυτεύσεις στις κενές δενδροδόχους των οδών Μικράς Ασίας, Πραξαγόρα, Τυρολόης και Κλεάνθους, αφού προηγουμένως αφαιρεθούν τα υφιστάμενα πρέμνα.
Πλατεία Αρχαίας Αγοράς
Απομακρύνθηκαν 41 λεύκες, που κρίθηκαν πολύ επικίνδυνες.
Το ίδιο το δασαρχείο διαπίστωσε: «Στα παραπάνω δένδρα παρατηρήθηκε σε ορισμένα εξ αυτών έντονη αλλαγή κλίσης του κατακόρυφου άξονα του κορμού τους ενώ σε άλλα σημάδια προχωρημένης σήψης και δεδομένου ότι οι λεύκες έχουν επιπόλαιο ριζικό σύστημα, για τους λόγους αυτούς πρέπει να απομακρυνθούν προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος τραυματισμού πολιτών σε περίπτωση ενδεχόμενης πτώσης τους, καθότι ο εν λόγω χώρος είναι επισκέψιμος από πολίτες κάθε ηλικίας».
Στη θέση τους φυτεύτηκε τριπλάσιος αριθμός νέων δέντρων (συγκεκριμένα 121: λικιδάμβαρες, πλατάνια, δαμασκηνιές, κελτίδες, σοφόρες, φλαμουριές, δρυς, πλατανομουριές, λιριόδεντρα, αριές, κουτσουπιές, φωτίνιες, νεραντζιές, κερασιές, λαγκεστρέμιες). Παράλληλα φυτεύτηκαν 49 δέντρα πέριξ του πάρκου.
Από τα στοιχεία των δημοτικών υπηρεσιών προκύπτει ότι περίπου 10-15 λεύκες κάθε χρόνο πέφτουν, προκαλώντας ζημιές και με τον κίνδυνο των τραυματισμών να ελλοχεύει.
Στην οδό Κρήτης
Σε σύνολο 256 δέντρων 175 κρίθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες ως άκρως επικίνδυνα και πιθανά για αιφνίδια πτώση.
Εφαρμόστηκε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, ώστε το αστικό πράσινο να αναβαθμιστεί.
Τοποθετήθηκαν ισάριθμα νέα δέντρα, κατά κύριο λόγο πεδινοί σφένδαμοι, ένα δένδρο με μεγάλη ανθεκτικότητα και περιορισμένες απαιτήσεις κλάδευσης.
Μάλιστα αποκαταστάθηκαν και δενδροδόχοι, που κάποιοι είχαν κλείσει με τσιμέντο.
Στις δενδροδόχους τοποθετήθηκε ειδικό υλικό, υδροπερατό, που επιτρέπει τον αερισμό των ριζών. Η μέθοδος αυτή συνεισφέρει στην αισθητική αναβάθμιση της οδού, αυξάνει το εύρος του πεζοδρομίου, λειτουργώντας ως προέκτασή του, εμποδίζει τη συγκέντρωση απορριμμάτων στη δενδροδόχο και αποτρέπει την ανάπτυξη ανεπιθύμητης βλάστησης.
Επιπλέον, φυτεύτηκαν 70 δέντρα στα δύο πάρκα της περιοχής.
Στην οδό Τσιμισκή
Θα αντικατασταθούν 115 άρρωστες και επικίνδυνες φτελιές.
Θα τοποθετηθούν συνολικά 163 νέα δέντρα (κελτίδες). Η επιλογή του συγκεκριμένου είδους έγινε, καθώς οι κελτίδες δεν προσβάλλονται από το σκαθάρι, ενώ παράλληλα αναπτύσσονται εξαιρετικά στις περιβαλλοντικές συνθήκες της Θεσσαλονίκης και εμφανίζουν πολύ καλή στατικότητα και πλούσια κόμη.
Τα δέντρα της οδού Τσιμισκή προσβλήθηκαν από το λεγόμενο «σκαθάρι της φτελιάς».
Το φυλλοφάγο έντομο δημιούργησε σοβαρά προβλήματα και στα ίδια τα δένδρα, ξηραίνοντάς τα και αφήνοντας σημάδια προχωρημένης σήψης σε κορμούς και βραχίονες, με αποτέλεσμα να εγείρονται μείζονα ζητήματα για την ασφαλή διέλευση πεζών και οχημάτων.
Η αντικατάσταση των δέντρων είναι αίτημα του εμπορικού κόσμου.
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει γίνει αποδέκτης έντονων διαμαρτυριών από κατοίκους, καταστηματάρχες και επισκέπτες, καθώς τα έντομα αυτά συχνά κατέκλυζαν την περιοχή -ακόμη και τους εσωτερικούς χώρους εμπορικών καταστημάτων- ενώ η κολλώδης ουσία που εκκρίνουν είχε ως αποτέλεσμα να κολλάνε τα πεζοδρόμια και τα παγκάκια που έχουν τοποθετηθεί για την ξεκούραση του κόσμου.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες εξάντλησαν κάθε μέσο για την καταπολέμηση της εντομολογικής προσβολής χρησιμοποιώντας οικολογικές πρακτικές και μηχανικές μεθόδους με δεδομένη την απαγόρευση χρήσης χημικών σκευασμάτων στον αστικό ιστό.
Στο παρελθόν αντικαταστάθηκαν 81 φτελιές.
Τι δέντρα επιλέγονται
Στόχος των υπηρεσιών πρασίνου είναι η σταδιακή αντικατάσταση των δέντρων που έχουν ολοκληρώσει τον βιολογικό τους κύκλο με νέα είδη δέντρων που έχουν επιθυμητά χαρακτηριστικά, δίνοντας έμφαση στις δενδροστοιχίες. Καλλωπιστικές δαμασκηνιές, καλλωπιστικές κερασιές, μελικοκιές, φλαμουριές, νεραντζιές, φωτίνιες, μανόλιες, λικιδάμβαρες, φράξοι, πεδινοί σφένδαμοι, λειριόδεντρα, σφαιρικές ψευδακακίες, αριές και φράξοι είναι κάποια από τα είδη που φυτεύονται στις δενδροδόχους και στα πάρκα της πόλης.
Η επιλογή των νέων δέντρων γίνεται με βάση τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής τοπίου, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε δρόμου και κάθε περιοχής (πλάτος πεζοδρομίου, αποστάσεις από κτίρια και δίκτυα, προσανατολισμό, διαστάσεις δέντρου, σχήμα κόμης, χρώμα, υφή, κλπ.).
Επιπρόσθετα, επιλέγονται είδη που έχουν επιδείξει μεγάλη προσαρμοστικότητα στο αστικό περιβάλλον καθώς και αντοχή σε μυκητολογικές και φυτοπαθολογικές προσβολές. Οι ενέργειες αυτές έχουν στόχο τη δημιουργία υγιούς και λειτουργικού αστικού πρασίνου.
Κλάδεμα δέντρων
Κλάδεμα σαφώς και επιβάλλεται με σκοπό την υγεία των δέντρων καθώς και την ασφάλεια των πολιτών αλλά και την προστασία της περιουσίας. Το κλάδεμα για τη διατήρηση της υγείας αποσκοπεί στην αφαίρεση των ξηρών, κατεστραμμένων και αρρωστημένων κλάδων καθώς και όλων των παράπλευρων, ανώριμων και ασθενικών βλαστών. Επίσης, αφαιρούνται οι κλάδοι που διαπλέκονται ώστε να δημιουργηθεί ισχυρός σκελετός που συντελεί στη μείωση των πιθανοτήτων ζημιών λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων. Το κλάδεμα για λόγους ασφαλείας συνίσταται στην αφαίρεση των κλάδων που εν δυνάμει μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς ή φθορά περιουσίας και περικοπή κλάδων που παρεμποδίζουν την ορατότητα των δέντρων.
Τα δέντρα αποτελούν έμβια όντα που απαιτούν συγκεκριμένες συνθήκες διαβίωσης. Αντιθέτως, οι μεγαλουπόλεις αποτελούν ένα εχθρικό περιβάλλον για την ανάπτυξη βλάστησης. Σε αυτό το περιβάλλον, τα δέντρα δεν αναπτύσσονται απρόσκοπτα όπως στο φυσικό τους οικοσύστημα π.χ. το δάσος. Ένα δέντρο στην τυπική μορφή του είναι ευθυτενές, κατακόρυφο, κυλινδρικό τουλάχιστον σε τμήματα του κορμού και με κυκλική διατομή. Εξαιτίας όμως του αφιλόξενου αστικού περιβάλλοντος, πολλά από τα δέντρα που φύονται στην πόλη, ιδίως στα πεζοδρόμια, λόγω των ιδιαίτερων σκληρών συνθηκών που επικρατούν (π.χ. πεζοδρόμια μικρού πλάτους, περιορισμένος αυξητικός χώρος, συμπιεσμένα εδάφη με κακό αερισμό και μειωμένο πορώδες, διέλευση εναέριων και υπόγειων δικτύων Ο.Κ.Ω. που εμποδίζουν την ανάπτυξη της κόμης και του ριζικού συστήματος κλπ.), αυτά εμφανίζουν μεγάλες αποκλίσεις από την τυπική μορφή τους καθώς και δομικά σφάλματα όπως μεγάλες σπηλαιώσεις, εκτεταμένη σήψη και σαθρότητα στον κορμό και τη βάση, έντονη κλίση, κάμψη και στρεβλότητα του κορμού, διχαλώσεις, επιφανειακό και «επιπόλαιο» ριζικό σύστημα, ραγάδες, καύση κορμού, αλλά και εμφανείς μυκητολογικές («μανιτάρια» και μαύρο μεταχρωματισμό του φλοιού) προσβολές καθώς και εντομολογικές. Τα συγκεκριμένα ευρήματα επηρεάζουν τη στατικότητα και τη μηχανική αντοχή των δέντρων, καθιστώντας τα άκρως επικίνδυνα.