Θεσσαλονίκη - Πτυχές μιας πόλης

Στο πλαίσιο του πολιτιστικού μήνα (9 Αυγούστου - 9 Σεπτεμβρίου 2018) που αφιέρωσε το Μουσείο Ευρωπαϊκών Πολιτισμών του Βερολίνου στη Θεσσαλονίκη με τίτλο Θεσσαλονίκη - Πτυχές μιας πόλης,  το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας διοργάνωσε δύο εκδηλώσεις προωθώντας τον ελληνο-γερμανικό διάλογο με θέμα τη διαχείριση της ιστορικής μνήμης και τα κινήματα αλληλεγγύης πολιτών στη περίοδο κρίσης στην Ελλάδα και προς τους δοκιμασμένους Έλληνες και, μια παρακαταθήκη για τη διατήρηση μίας ενωμένης Ευρώπης.

 Θεσσαλονίκη - Αναμνήσεις της χαμένης «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων»

Κάποτε η Θεσσαλονίκη υπήρξε μια πόλη στην οποία η Εβραίοι αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού, ένα κέντρο όπου άνθιζε η εβραϊκή ζωή στην Ευρώπη. Ακόμη και μετά την ενσωμάτωση της πόλης στο ελληνικό κράτος με την απελευθέρωσή της στους Βαλκανικούς Πολέμους, η εβραϊκή κοινότητα διατήρησε την επιρροή της στη ζωή της Θεσσαλονίκης – έως την εξολόθρευση της από τους Ναζί στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

Στην εκδήλωση "Θεσσαλονίκη - Αναμνήσεις της χαμένης «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων»", που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το σύλλογο Respekt für Griechenland e.V. στις 23 Αυγούστου, συμμετείχαν η ιστορικός Μαρία Καβάλα, διδάσκουσα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Λεόν Σαλτιέλ, ιστορικός και εκπρόσωπος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και ο Tobias Blümel, ιστορικός ερευνητής ενώ τη συζήτηση συντόνισε η Hilde Schramm του συλλόγου «Σεβασμός για την Ελλάδα». Το ενδιαφέρον του γερμανικού κοινού ήταν ιδιαίτερα μεγάλο για την εβραϊκή ιστορία της πόλης. Η Μαρία Καβάλα αναφέρθηκε στην ιστορία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τα αρχαία χρόνια μέχρι τις παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ ο Tobias Blümel, μίλησε για τους διωγμούς των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και της υπόλοιπης Ελλάδας κατά τη γερμανική κατοχή και τον υπάρχοντα αντισημιτισμό. Ο Λεόν Σαλτιέλ, παρουσίασε τη μεταπολεμική παλινόρθωση της κοινότητας Θεσσαλονίκης, την εβραϊκή ζωή στην πόλη σήμερα, τις προσπάθειες που γίνονται τα τελευταία χρόνια για την ανάδειξη της εβραϊκής ιστορίας και της μνήμης του Ολοκαυτώματος στη χώρα. Η Hilde Schramm, παρουσίασε ένα κείμενο εκ μέρους του συλλόγου «Σεβασμός για την Ελλάδα» (Respekt für Griechenland e.V.) με αιτήματα προς τη γερμανική κυβέρνηση υπέρ της καταβολής αποζημιώσεων από το γερμανικό κράτος προς τα θύματα του ναζισμού στην Ελλάδα και τα μαρτυρικά χωριά και πόλεις, καθώς και την επιστροφή των λύτρων που κατέλαβε η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης για να απελευθερώσει τα μέλη της από την καταναγκαστική εργασία.

 

Η εκδήλωση συνεχίστηκε με την προβολή του ντοκιμαντέρ «Θεσσαλονίκη - Πόλη με Αμνησία» των Max Geilke και Mario Forth, όπου το κοινό είχε την ευκαιρία να συζητήσει με τους σκηνοθέτες για το θέμα της ιστορικής Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η εκδήλωση έλαβε χώρα στην κατάμεστη αίθουσα κεντρικών εκδηλώσεων του Μουσείου, όπου παραβρέθηκαν πάνω από 200 άτομα. Πολλοί ήταν καθισμένοι στις πλαϊνές σκάλες, στο μπαλκόνι του πρώτου ορόφου και γύρω από τη σκηνή ενώ αρκετοί δεν κατάφεραν να εισέλθουν στην αίθουσα για ο χώρος της εισόδου ήταν γεμάτος. Διαβάστε το κείμενο εδώ στα γερμανικά.

Σχετικά υλικά
•    Χαιρετισμός Όλγας Δρόσου (Γερμανικά)
•    Εισήγηση Μαρίας Καβάλα
•    Εισήγηση Tobias Blümel (Γερμανικά)

Δείτε εδώ ολόκληρη την εκδήλωση με υποτίτλους:

 

Αλληλεγγύη στη περίοδο της κρίσης στη Θεσσαλονίκη

Στις 25 Αυγούστου έλαβε χώρα η εκδήλωση "Αλληλεγγύη στην εποχή της κρίσης στη Θεσσαλονίκη". Η διευθύντρια του Γραφείου Θεσσαλονίκης του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ και συντονίστρια της συζήτησης, Όλγα Δρόσου, τόνισε ότι στα χρόνια της κρίσης στην Ελλάδα αναπτύχθηκαν σε πολλούς τομείς εντυπωσιακά κινήματα αλληλεγγύης με διαφορετικούς στόχους και από πολίτες άλλων χωρών προς την Ελλάδα, ιδιαίτερα από τη Γερμανία. Αυτά τα κινήματα αλληλεγγύης όχι μόνο βοήθησαν και βοηθούν ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες συνθήκες που βιώνουν, αλλά πολύ περισσότερο συνέβαλαν και συμβάλλουν αποφασιστικά στη σύσφιξη σχέσεων, στο ξεπέρασμα προκαταλήψεων, στην ενίσχυση εποικοδομητικών συνεργασιών και δικτυώσεων μεταξύ τους – θεμελιώνοντας με αυτό τον τρόπο την ενωμένη Ευρώπη της αλληλεγγύης από τα κάτω.

Στη συνέχεια, η δημοσιογράφος Σταυρούλα Πουλημένη έδωσε μια εικόνα των πρωτοβουλιών που αναπτύχθηκαν συλλογικά την περίοδο της κρίσης, οι οποίες συγκρότησαν δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης πηγαίνοντας κόντρα τόσο στις πολιτικές λιτότητας των μνημονίων, όσο και στον ατομισμό ως ιδεολογία και πρακτική. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στις συλλογικές κουζίνες, τις καταλήψεις στέγης, τις επιτροπές γειτονιάς αλλά και τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Στάθηκε ιδιαίτερα  στη τεράστια συμβολή του Κοινωνικού Ιατρείου Θεσσαλονίκης, στο οποίο τόσο γιατροί όσο και απλοί πολίτες προσέφεραν αφιλοκερδώς υγειονομική περίθαλψη σε ανασφάλιστους πολίτες, αλλά και στο κίνημα των κοινωνικών συνεταιρισμών που αναπτύχθηκε στα χρόνια της κρίσης όπως για παράδειγμα η ΒΙΟΜΕ.

Ο Ηλίας Αναγνωστόπουλος από το Κέντρο Ημέρας Προσφύγων "Αλκυόνη" της Οικολογικής Κίνησης Θεσσαλονίκης, μίλησε για την κινητοποίηση των κατοίκων της πόλης, την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους πρόσφυγες που περάσαν από την πόλη τα περασμένα χρόνια κατευθυνόμενοι προς την Βόρεια Ευρώπη. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στην προσπάθεια που καταβάλλεται τόσο από μη κυβερνητικές οργανώσεις όσο και από το Δήμο της πόλης τα τελευταία χρόνια, για σίτιση, στέγαση και εν γένει την κοινωνική ένταξη ανθρώπων που καθημερινά εγκαθίστανται στη Θεσσαλονίκη. Επιπλέον, παρατήρησε ότι η κατάσταση σήμερα απέχει πολύ από την επιθυμητή, η οποία μεταφράζεται σε παροχή αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης για τους πρόσφυγες και τις οικογένειές τους. Κλείνοντας, σημείωσε ότι η κινητοποίηση αυτή και η βοήθεια που προσέφερε η κοινωνία των πολιτών στη Θεσσαλονίκη, δεν μπόρεσε να επισκιάσει τελείως κάποια ακραία φαινόμενα.

 

Τέλος, προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ «Μόνος ή αλληλέγγυος;» για το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης στη Θεσσαλονίκη, των Ειρήνης Καραγκιοζίδου, Άκη Κερσανίδη, Αιμιλίας Κουγιουμτζόγλου, Κικής Μουστακίδου, Σταυρούλας Πουλημένης, Χρύσας Τζελέπη.

Σχετικά υλικά
•    Χαιρετισμός Όλγας Δρόσου (Γερμανικά)
•    Εισήγηση Σταυρούλας Πουλημένης
•    Εισήγηση Ηλία Αναγνωστόπουλου

Η εκδήλωση του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ, Γραφείο Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Πολιτιστικών Ημερών «Europäische Kulturtage: Thessaloniki - Facetten einer Stadt» αφιερωμένων στη Θεσσαλονίκη, που έλαβαν χώρα 9 Αυγούστου με 9 Σεπτεμβρίου στο Βερολίνο και διοργανώθηκαν από το Museum für Europäische Kulturen (MEK) του Βερολίνου.