Στις 22-24 Νοεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα ένα τριήμερο συνέδριο για την Κοινωνική Οικονομία και τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ Ελλάδας, του Νίκου Χρυσόγελου, ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, του Πράσινου Ινστιτούτου σε συνεργασία με φορείς της κοινωνικής οικονομίας και κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις όπως η Συνεταιριστική Τράπεζα Δυτικής Μακεδονίας, η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, η Κλίμαξ Plus, ο “Ενεργειακός κι Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός Σίφνου” και η ΑΣΠΙΣ ΚΩΣ. Υποστηρικτές ήταν επίσης οι Θεματικές Ομάδες Οικονομίας κι Αυτοδιοίκησης των Οικολόγων Πράσινων.
Στόχος του Συνεδρίου είναι η ενθάρρυνση και υποστήριξη των φορέων κοινωνικής οικονομίας και της δημιουργίας θέσεων εργασίας μέσα από την παροχή ενημέρωσης και πληροφόρησης από την εθνική και ευρωπαϊκή εμπειρία σε θεσμικό και πρακτικό επίπεδο και την παρουσίαση παλιών και νέων εγχειρημάτων στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, με την παράλληλη παροχή πρακτικών πληροφοριών δημιουργίας συνεργατικών επιχειρήσεων, χρηματοδότησης και βιώσιμης λειτουργίας τους. Στη Ελλάδα, έχει μόλις ανοίξει η συζήτηση, τόσο σε πολιτικό όσο και σε νομικό επίπεδο και στην πράξη, για το πλαίσιο εντός του οποίου μπορούν να ανθίσουν οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις.
Το τριήμερο ξεκίνησε στις 22 Νοεμβρίου με τη διεξαγωγή δημόσιας συζήτησης αναφορικά με τις πολιτικές για την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, με τη συμμετοχή ελληνικών και ευρωπαϊκών προσωπικοτήτων και φορέων. Η Rebecca Harms, συμπρόεδρος της Ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Simel Esim,Επικεφαλής στο τμήμα Συνεταιρισμών του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ΔΟΕ/ILO), o Bruno Roelants, Γενικός Γραμματέας της Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Συνεταιρισμών στη Βιομηχανία & στις Υπηρεσίες (CECOP–CICOPAEUROPE), oMarcel Smeets, Γενικός Διευθυντής της Social Economy Europe, o Bernard Delville, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών και Πολιτών Παραγωγής Ενέργειας από ΑΠΕ REScoop Βελγίου, o Robert Pasicko, Εμπειρογνώμονας Ανάπτυξης Έργου, Ενέργεια και Κλιματική Αλλαγή, Πρόγραμμα του ΟΗΕ για την Ανάπτυξη (UNDP), η Ράνια Οικονόμου, προϊσταμένη ειδικής υπηρεσίας για την κοινωνική ένταξη και την κοινωνική οικονομία (ΕΥΚΕΚΟ), Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, και ο Νίκος Χρυσόγελος παρουσίασαν και συζήτησαν με το κοινό το νομικό και πολιτικό πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας σε Ελλάδα και Ευρώπη, τις ανεπάρκειες αλλά και τις δυνατότητες που προσφέρει και πρότειναν νομοθετικές και διοικητικές πρωτοβουλίες για την ευρύτερη δυνατή ανάπτυξη του τρίτου τομέα. Χαιρετισμό απηύθυνε η Όλγα Δρόσου, διευθύντρια του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ Ελλάδας.
Ακολούθησε προβολή ντοκιμαντέρ της Σοφίας Παπαχρήστου με θέμα: «Κοινωνική Οικονομία – Εναλλακτική λύση».
Τη δεύτερη ημέρα, 23 Νοεμβρίου, πραγματοποιήθηκε ημερίδα αποτελούμενη από επτά θεματικές ενότητες, όπου μέσα από καλά παραδείγματα και τομείς εφαρμογής της κοινωνικής οικονομίας αναδείχθηκε η δυναμική της από την επαναχρησιμοποίηση προϊόντων και υλικών, την παραγωγή και διάθεση αγαθών, έως την παραγωγή ενέργειας και τις κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υγείας. Προηγήθηκε η ακαδημαϊκή προσέγγιση του θέματος με τη συμμετοχή της Claudia Sanchez Bajo, Προέδρου στο τμήμα “Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις” στο πανεπιστήμιο του Winnipeg, Καναδά, του Θεόδωρου Μπένου, Υποψήφιου Διδάκτορα, Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ, Ολλανδία, του Γιώργου Τσομπάνογλου, Αναπληρωτή Καθηγητή Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, του Τάκη Νικολόπουλου, Καθηγητή στο τμήμα Διοίκησης Κοινωνικών, Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων και οργανώσεων, ΤΕΙ Μεσολογγίου και του Γιώργου Οικονόμου, Δρ Φιλοσοφίας, όπου παρουσιάστηκαν το ρυθμιστικό πλαίσιο, οι δυνατότητες, τα όρια, καθώς και προτάσεις για περαιτέρω ανάπτυξη των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων.
Στη συνέχεια, συζητήθηκε η αγροτική παραγωγή και δημιουργία παραγωγικών συνεταιρισμών, γυναικείων συνεταιρισμών, δικτύων παραγωγών – καταναλωτών. Ως ομιλητές συμμετείχαν ο Jose Bove, Πράσινος ευρωβουλευτής και ακτιβιστής, η Kristien De Boodt, αγρότισσα στην κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία, ο Andrea Calori, Διεθνές Δίκτυο Παραγωγών – Καταναλωτών URGENCI.net, η Άννα Δαρζεντά, γυναικείος συνεταιρισμός “Το Καστρί”, Σύρος και ο Οδυσσέας Χιλιτίδης, κοινωνικός καταναλωτικός συνεταιρισμός Θες/νίκης BiosCoop. Ο Jose Bove, γνωστός αγρότης ακτιβιστής, μετέφερε αρκετές από τις προσωπικές, πολιτικές και κοινωνικές εμπειρίες του σε θέματα γεωργίας, ενώ οι άλλοι ομιλητές παρουσίασαν καλά παραδείγματα αναφορικά με τον τρόπο παραγωγής και διακίνησης των αγροτικών προϊόντων.
Ο Bernard Delville, ο Andreas WIEG, Μέλος του ΔΣ της Γερμανικής Συνομοσπονδίας Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων DGRV, ο Dirk Knapen, ενεργειακός συνεταιρισμός Ecopower, Βέλγιο, ο Βασίλης Μπέλλης, Γενικός Γραμματέας της Ενεργειακής Συνεταιριστικής Καρδίτσας (α μέρος ομιλίας, β μέρος), και ο Γιώργος Βενιός, Ενεργειακός και Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός Σίφνου, ανέπτυξαν το θέμα:«ΑΠΕ, κοινωνική συμμετοχή και δημιουργία ενεργειακών συνεταιρισμών», συμβάλλοντας στον προβληματισμό και το διάλογο για τον απαραίτητο ενεργειακό ανασχεδιασμό.
Ακολούθησαν εισηγήσεις του Helmut Hildebrandt, Διευθύνοντος Συμβούλου της OptiMedisAG., του Κώστα Γερολυμάτου, Συνεταιρισμός Γονιών Χαλανδρίου, του Ευτύχιου Εσμάουι, Κοινωνικό Φροντιστήριο Βόλου, της Ειρήνης Παπαδημητρίου, Δίκτυο ΑΣΠΙΣ ΚΩΣ και ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Τρία Στοιχεία της Φύσης, του Στέλιου Κυμπουρόπουλου, γιατρού, και της Σταματίας Τριμούλη, ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Ονειροχώρα, Κως, σχετικά με τη δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων σε τομείς κοινωνικής πολιτικής.
Καλές πρακτικές αναφορικά με την κοινωνική ένταξη μέσα από περιβαλλοντικές και παραγωγικές δράσεις παρουσίασαν ο Clemens Huitink, Ολλανδική ένωση για την ψυχική Υγεία και της φροντίδα για την Εξάρτησης, ο Christophe Eblagon, La Ferme du Major του δικτύου COCAGNE, η Αντιγόνη Δαλαμάγκα, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κοινωνικών Επιχειρήσεων Re-use και η Όλγα Θεοδωρικάκου, ΚΟΙΣΠΕ Κλίμαξ Plus, αναδεικνύοντας τη συμβολή των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού.
Τις εμπειρίες και τις γνώσεις τους αναφορικά με τη δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων στον τομέα του τουρισμού και του πολιτισμού μετέφεραν η Renat Goergen, LEMAT– κοινωνική τουριστική επιχείρηση (α μέρος ομιλίας, β μέρος), ο Luca Valmassoi, κοινωνικός συνεταιρισμός CADORE, η Χριστίνα Ευθυμιάτου, Μίτος της Αριάδνης, η Στέλλα Τσατσαρώνη, ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ ΕΥΦΡΑΙΝΗΝ, Κως (α μέρος ομιλίας, β μέρος), ο Νικόλαος Βαμβακίδης, ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ Ιπποκρατικός Κήπος, Κως.
Στην επόμενη θεματική, η Simel Esim, ο Τάκης Καλόφωνος, ΓΣΕΕ, ο Bruno Roelants, ο Αλέκος Σιδερίδης, Βιομηχανική Μεταλλευτική ΒΙΟ.ΜΕ, ο Κωνσταντίνος Μαριόγλου, Κίνηση 136 και ο Δημήτρης Πολιτόπουλος, κοινωνικός συνεταιρισμός ΚΕΛΛΙΑ – ΚΑΛΛΟΝΗΣ, Τήνος παρουσίασαν πρωτοβουλίες αναφορικά μεσυνεταιρισμούς εργαζομένων – πολιτών για δημόσια αγαθά.
Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με την ενότητα: «Χρηματοπιστωτικός τομέας και δημιουργία συνεταιριστικών τραπεζών», όπου οAlessandro Celoni (α μέρος ομιλίας, β μέρος), Διευθυντής νοτιο-ανατολικής ζώνης, Ηθική Τράπεζα Ιταλίας, ο Γιάννης Αποστολίδης, Πρόεδρος της Συνεταιριστικής Τράπεζας Δυτικής Μακεδονίας και ο Γιώργος Μπούκης, Πρόεδρος τη Συνεταιριστικής Τράπεζας Καρδίτσας, συζήτησαν για τις απαιτούμενες αλλαγές στις ελληνικές συνεταιριστικές τράπεζες, αλλά και στο θεσμικό – κανονιστικό πλαίσιο, για την καλύτερη και αποτελεσματικότερη οργάνωση των ελληνικών συνεταιριστικών τραπεζών, ώστε οι τελευταίες να μπορέσουν να αναλάβουν ουσιαστικότερο ρόλο για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των υπό δημιουργία κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων.
Στις 24 Νοεμβρίου, πραγματοποιήθηκε σεμινάριο με θέμα: «Χτίζοντας βιώσιμες κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις», με στόχο να προσφέρει στους 140 περίπου συμμετέχοντες την ευκαιρία να επιμορφωθούν και να εξοικειωθούν με ζητήματα δημιουργίας, λειτουργίας και δικτύωσης κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων. Η συμμετοχή και ανταπόκριση των πολιτών επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον και την αναγκαιότητα του τρίτου τομέα, ιδίως σε περιόδους κρίσης, καθώς η κοινωνική οικονομία αποτελεί ένα εργαλείο που μπορεί να αλλάξει το μοντέλο ανάπτυξης και να αναζωογονήσει τομείς της οικονομίας, οδηγώντας τους προς περισσότερο κοινωνική, πράσινη και βιώσιμη κατεύθυνση.