Σχεδιάζουμε τη γειτονιά μας

Οραματιζόμαστε την πόλη μας συμμετοχικά

Σε συνεργασία με την περιβαλλοντική οργάνωση Mamagea, αποστολή της οποίας είναι η αναβάθμιση του κοινωνικού και του αστικού περιβάλλοντος, συνδιοργανώσαμε ένα συμμετοχικό εργαστήριο, που σκοπό είχε να αποτυπώσει το φαντασιακό των κατοίκων –και των επισκεπτών– της Θεσσαλονίκης για την πόλη. Ο Κήπος της Μουσικής στη Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης γέμισε με τις δημιουργίες των συμμετεχόντων και συμμετεχουσών, που περιέγραφαν το συλλογικό όραμα των πολιτών για τις αλλαγές που επιθυμούν στις γειτονιές τους.

Η διαδικασία ήταν πολύ απλή και θύμιζε παιχνίδι: Στην αρχή διενεργήθηκαν ασκήσεις γνωριμίας και έπειτα ο κόσμος χωρίστηκε σε μικρές ομάδες. Τους δόθηκε ένα λευκό κομμάτι χαρτόνι όπου ήταν αποτυπωμένα τα όρια του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, το οποίο κλήθηκαν να γεμίσουν με ζωγραφιές, προτάσεις και παρεμβάσεις. Έπειτα κάθε ομάδα παρουσίαζε σύντομα το έργο της στις υπόλοιπες. Κάποιες από τις προτάσεις ήταν ενδεικτικά οι εξής: περισσότερο πράσινο, αύξηση των δημόσιων και ζωτικών χώρων, περιφερειακό τραμ στις γειτονιές, προσβάσιμα πεζοδρόμια, πεζοδρομήσεις, νέες πλατείες, κολύμπι στον Θερμαϊκό.

Άλλες παρεμβάσεις ήταν απολύτως ρεαλιστικές και υλοποιήσιμες, άλλες πιο τολμηρές και ανέφικτες (τουλάχιστον προς το παρόν). Σε κάθε περίπτωση, το εργαστήριο είχε στόχο όχι μόνο να διατυπωθούν προτάσεις για ένα βιώσιμο μέλλον, οι οποίες θα μπορούσαν κάποια στιγμή να ληφθούν υπ’ όψιν από τους υπεύθυνους στα κέντρα λήψης αποφάσεων, αλλά και κάτι άλλο, ίσως ακόμη πιο σημαντικό: να ενδυναμώσει τους πολίτες και να τους κινητοποιήσει ώστε να διεκδικήσουν τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις.

Σε ένα από τα πιο αγαπημένα σημεία των κατοίκων και επισκεπτών της Θεσσαλονίκης, τη Νέα Παραλία, και συγκεκριμένα στον Κήπο της Μουσικής, πραγματοποιήθηκε το εργαστήριο «Σχεδιάζουμε τη γειτονιά μας – Οραματιζόμαστε την πόλη μας συμμετοχικά».
Το εργαστήριο είχε σκοπό να αποτυπώσει με έναν άμεσο και πρακτικό τρόπο το όραμα των πολιτών για τις αλλαγές που επιθυμούν στις γειτονιές τους, αλλά επίσης να τους ενδυναμώσει και να τους κινητοποιήσει για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις.
Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση έγιναν σε συνεργασία με τη Mamagea, περιβαλλοντική οργάνωση με αποστολή την αναβάθμιση του κοινωνικού και του αστικού περιβάλλοντος. Στην εκδήλωση μάλιστα διανεμήθηκε η κοινή μας έκδοση «Προς ένα συμμετοχικό μέλλον: Αστικοί πειραματισμοί», που περιγράφει τη διαδικασία ενός εγχειρήματος ανάλογου χαρακτήρα από το 2021, του Dentri Project.
Οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες σχημάτισαν έναν κύκλο και γνωρίστηκαν μεταξύ τους, λέγοντας ιστορίες καθημερινότητας από τη γειτονιά τους, τι τους αρέσει εκεί και κυρίως τι δεν τους αρέσει. H διαπίστωση των προβλημάτων, ωστόσο, ήταν μόνο το πρώτο βήμα. Αυτό που ακολούθησε ήταν η διατύπωση προτάσεων, οι οποίες αθροιστικά συνθέτουν ένα συλλογικό όραμα για την πόλη.
Για αρχή, η ομάδα που υλοποίησε το εργαστήριο μοίρασε λευκούς καμβάδες-χάρτες με τα όρια του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης.
Στη συνέχεια ζήτησε από όσους και όσες συμμετείχαν να αποτυπώσουν χωρικά τις αλλαγές που επιθυμούν στις γειτονιές τους αλλά και σε όλη την πόλη.
Τα άτομα που συμμετείχαν χωρίστηκαν σε ολιγομελείς ομάδες και δούλεψαν με τα υλικά που υπήρχαν στη διάθεσή τους: χρωματιστά χαρτόνια, μαρκαδόρους, αυτοκόλλητα χαρτάκια, ψαλίδια, κόλλες.
Έπειτα η κάθε ομάδα παρουσίασε στις υπόλοιπες το αποτέλεσμά της, στο οποίο –μέσα από περισσότερο ή λιγότερο ρεαλιστικές προτάσεις– αποτυπώνεται το φαντασιακό των πολιτών για τον τόπο όπου κατοικούν.
Περισσότερο πράσινο, αύξηση των δημόσιων και ζωτικών χώρων, περιφερειακό τραμ στις γειτονιές, προσβάσιμα πεζοδρόμια, πεζοδρομήσεις, νέες πλατείες, κολύμπι στον Θερμαϊκό, ήταν μερικές από τις προτάσεις.
Από αριστερά διακρίνονται η Αγάπη Τσαμπάζη από το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ, Γραφείο Θεσσαλονίκης, και οι Περικλής Χατζηνάκος, Νάγια Τσελεπή και Δομινίκη Βαγιάτη από την περιβαλλοντική οργάνωση Mamagea.
Τα αποτελέσματα του εργαστηρίου, δηλαδή οι «χάρτες γειτονιάς», αλλά και τα χαρτάκια με τις επιμέρους προτάσεις, συνέθεσαν ένα συλλογικό «κολλάζ» που εκτέθηκε επί τόπου, ως ένα installation ενεργού παρουσίας και άποψης των πολιτών της Θεσσαλονίκης.
Όσοι και όσες συμμετείχαν δήλωσαν ότι φεύγουν με την ελπίδα για ένα βιώσιμο μέλλον. Από την άλλη, η δουλειά των φορέων που διοργανώσαμε το εργαστήριο είναι η συνεχής προσπάθεια και η επιρροή για την πραγματοποίηση παρεμβάσεων όπως αυτές που προτάθηκαν.
Λίγες μέρες μετά το εργαστήριο δεχθήκαμε μια ευχάριστη επίσκεψη: ο Περικλής Χατζηνάκος (αριστερά) και η Δομινίκη Βαγιάτη παρέδωσαν στον διευθυντή μας Μιχάλη Γουδή (δεξιά) έναν από τους χάρτες γειτονιάς, ο οποίος πλέον κοσμεί τον τοίχο των γραφείων μας!