Τα λιμάνια βρίσκονται στο επίκεντρο του παγκόσμιου εμπορίου. Την ίδια στιγμή, αποδεικνύονται ως μια από τις πλέον περιβαλλοντικά επιβλαβείς βιομηχανίες, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, λόγω των χαρακτηριστικών και των καθημερινών λειτουργιών τους. Συνδέονται στενά με πολλά κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά ζητήματα και, έτσι, επηρεάζουν τις επιδόσεις των γειτονικών πόλεων και την περιφερειακή κοινωνικο-οικονομική ευημερία.
Οι λιμενικές αρχές και οι κυβερνητικοί φορείς προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι οι εξελίξεις στα λιμάνια έχουν ευρεία κοινωνική βάση αλλά οι συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ διαφορετικών ενδιαφερόμενων ενδέχεται να επισκιάσουν αυτή την ολιστική επίδραση στην κοινότητα. Έντονες κοινωνικο-οικονομικές αντιπαραθέσεις οι οποίες σχετίζονται με την ανάπτυξη και τη λειτουργία των λιμανιών μπορεί να προκύψουν όταν οι κοινοτικές ομάδες αντιλαμβάνονται μια σαφή ανισορροπία μεταξύ των οφελών και του κόστους για την τοπική κοινότητα από την ύπαρξη μεγαλύτερων λιμανιών. Οι ανησυχίες επικεντρώνονται, κυρίως, σε πιθανές αρνητικές επιπτώσεις για την τοπική κοινωνία, όπως η συμφόρηση στους δρόμους από τη φόρτωση-εκφόρτωση, η αισθητική υποβάθμιση στο τοπίο, ο θόρυβος και η επιβάρυνση της ποιότητας του αέρα.
Συνήθως, τα λιμάνια βρίσκονται, ή είναι πολύ κοντά, σε κάποια αστική περιοχή, όπου τείνουν να εκπροσωπούν τον ευρύτερο ναυτιλιακό τομέα στους τοπικούς πληθυσμούς. Αυτό σημαίνει ότι τα λιμάνια πρέπει να ανταποκρίνονται στις γενικές ανησυχίες των πολιτών και να διασφαλίσουν θετικές κοινωνικές αντιδράσεις όσον αφορά τις λειτουργίες τους. Για να επιτευχθεί αυτό, τα λιμάνια έχουν ενισχύσει τη διαφάνεια των ενεργειών και των λειτουργιών τους, όπως αποδεικνύεται από τις συνεχείς προσπάθειες επικοινωνίας και συνεργασίας με τους τοπικούς φορείς και την κοινωνία κατά την ανάληψη των πρωτοβουλιών τους.
Τα Λιμάνια Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης (ΛΜΕΚ) μπορούν να είναι ο συνδετικός κρίκος για την επίτευξη της αειφορίας, καθώς συνδυάζουν βιώσιμες τεχνολογίες στοχεύοντας σε μια υποδομή χωρίς εκπομπές, ενεργειακά ανεξάρτητη και σύγχρονη, η οποία χρησιμοποιεί, σχεδόν ρητά, πράσινη ενέργεια με μηδενικούς ρύπους του θερμοκηπίου. Η ενεργειακή αυτή μετάβαση από ορυκτά καύσιμα σε καθαρή ενέργεια θα είναι ωφέλιμη και από την άποψη της κυκλικής οικονομίας, με την ενίσχυση της συνύπαρξης μεταξύ των λιμανιών και των γειτονικών πόλεων.
Το παρόν άρθρο αποτελεί κεφάλαιο του τόμου «Ο Άτλας της Ευρωπαϊκής Κινητικότητας», Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ, Γραφείο Θεσσαλονίκης, Ελλάδα. Διαβάστε ή κατεβάστε δωρεάν όλη την έκδοση εδώ.