#15 Η ανάγκη της ενοποίησης του συνεταιριστικού δικαίου στην Ελλάδα

Φθινοπωρινό Σχολείο για το Συνεταιριστικό Δίκαιο και τις Δημόσιες Πολιτικές «Ε-Συν.Νο.Δ.Ο.Σ» 2021

Θεματική Ε’: Προβλήματα της κατακερματισμένης συνεταιριστικής νομοθεσίας στην Ελλάδα

Τίτλος εισήγησης: Η ανάγκη της ενοποίησης του συνεταιριστικού δικαίου στην Ελλάδα

Εισηγήτρια: Ιφιγένεια Δουβίτσα, δρ Συνεταιριστικού Δικαίου ΔΠΘ, μέλος ΣΕΠ στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία» του ΕΑΠ

Το ελληνικό τοπίο σήμερα είναι κατακερματισμένο, δαιδαλώδες και συνεχώς μεταβαλλόμενο. Από έναν γενικό νόμο περάσαμε σε ειδικούς νόμους, που οδήγησαν στον κατακερματισμό όχι μόνο της συνεταιριστικής νομοθεσίας αλλά και της ίδιας της συνεταιριστικής ταυτότητας. Υπάρχουν πολλές αποκλίσεις μεταξύ αυτών των ειδικών νόμων: 1. Πλήθος ειδικών ορισμών (απουσία κοινού ορισμού). 2. Κατηγοριοποίηση (εμπόδιο στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων). 3. Διαφορετικές προθεσμίες σύστασης (άνιση μεταχείριση). 4. Διαφορετικές αρχές για την εποπτεία (αδυναμία συνολικής στατιστικής καταγραφής). 5. Σύσταση δευτεροβάθμιων και τριτοβάθμιων συνεταιριστικών οργανώσεων μόνο μεταξύ ομοειδών συνεταιρισμών (εμπόδια στη διασυνεταιριστική συνεργασία και στη δημιουργία ενός πανελλήνιου φορέα εκπροσώπησης). 6. Διανομή κερδών, πλεονασμάτων, εναπομένοντος υπολοίπου μετά την εκκαθάριση (άλλα ισχύουν εδώ κι άλλα εκεί, άρα γίνεται ισομορφισμός με τις ανώνυμες εταιρείες). Ο κατακερματισμός από το νομικό μεταφέρεται στο ίδιο το συνεταιριστικό τοπίο: αβεβαιότητα, ανασφάλεια, αλλαγές καταστατικών, σύγχυση, άνιση μεταχείριση, απουσία συνεργασίας μεταξύ τους, ανταγωνισμός. Σε αντίθεση με όλα αυτά, οι άλλες επιχειρήσεις, όπως π.χ. οι ανώνυμες εταιρείες, έχουν διαφορετική νομοθετική μεταχείριση: Συγκεκριμένα, η νομοθεσία εκεί περιέχει μόνο γενικές διατάξεις (και μόνο κατ’ εξαίρεση ειδικές), οι σχετικοί νόμοι αλλάζουν με πολύ αργό ρυθμό (σε αντίθεση με τους συνεταιριστικούς), ενώ υπάρχει τάξη και ενιαίο μητρώο (ενώ στους συνεταιρισμούς έχουμε πολλά ειδικά μητρώα και δεν έχουμε ιδέα για το μέγεθος του τομέα). Σίγουρα όλα αυτά δεν συμβαίνουν μόνο στην Ελλάδα, ωστόσο βρισκόμαστε στη μειοψηφία των χωρών με τα περισσότερα προβλήματα. Η διεθνής εμπειρία λέει πως ο γενικός συνεταιριστικός νόμος είναι το συνηθέστερο μοντέλο αλλά και αυτό που προκρίνεται από μια σειρά φορέων. Παραδόξως μέσα στους ελληνικούς ειδικούς νόμους υπάρχουν όχι μόνο αποκλίσεις αλλά και πολλές συγκλίσεις ως προς τη δομή ή και τη διατύπωση, που θα μπορούσαν να είναι η μαγιά ενός ενιαίου νόμου. Συμπερασματικά: Ο κατακερματισμός της συνεταιριστικής νομοθεσίας 1. δεν απαντάται με την ίδια έκταση-ένταση σε άλλες εταιρείες 2. δεν είναι ούτε αναγκαίος ούτε ωφέλιμος για τους συνεταιρισμούς. Απάντηση είναι η θέσπιση ενός γενικού συνεταιριστικού νόμου.