#1 Δημοτισμός στη Βαρκελώνη, την Μπολόνια και τη Νάπολη

Φθινοπωρινό Σχολείο για το Συνεταιριστικό Δίκαιο και τις Δημόσιες Πολιτικές «Ε-Συν.Νο.Δ.Ο.Σ» 2021

Θεματική Α’: Δημοτισμός και διευκολυντικές δημόσιες πολιτικές σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης

Τίτλος εισήγησης: Δημοτισμός στη Βαρκελώνη, την Μπολόνια και τη Νάπολη

Εισηγητής: Αλέξανδρος Κιουπκιολής, αναπληρωτής καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Θεωρίας στο ΑΠΘ, επιστημονικός υπεύθυνος και κύριος ερευνητής ενός προγράμματος ERC (Heteropolitics, 2017-2020, heteropolitics.net), μέλος ΣΕΠ στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία» του ΕΑΠ, μέλος του σωματείου «Εκπαιδευτική Πλατφόρμα ΚΑΛΟ // kalomathe.gr»

Τα κινήματα του νέου δημοτισμού, που έχουν αποκτήσει παγκόσμια διάσταση τα τελευταία χρόνια, προέκυψαν από την ολοένα αυξανόμενη σημασία που έχουν οι πόλεις (έναντι των κρατών), οι οποίες επιτρέπουν την πιο άμεση συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων που τους αφορούν. Ο νέος δημοτισμός δεν έχει στόχο μόνο την καθημερινότητα των πολιτών αλλά επίσης τον κοινωνικό και πολιτικό μετασχηματισμό και την εμβάθυνση της δημοκρατίας. Η εισήγηση εξετάζει τα παραδείγματα της Ισπανίας (Βαρκελώνη) και της Ιταλίας (Μπολόνια και Νάπολη).

Στην Ισπανία το κίνημα ξεκίνησε μετά τις μεγάλες καθημερινές συγκεντρώσεις στις πλατείες το 2011, ενώ το 2015 αρκετοί απ’ αυτό το κίνημα ακολούθησαν τον εκλογικό δρόμο μέσα από σχήματα συνεργασίας ανθρώπων (και όχι φορέων), τα οποία ονομάστηκαν «πλατφόρμες». Αυτά τα οχήματα έφεραν ένα νέο ύφος στην πολιτική: συμμετοχικό, δημοκρατικό, πλουραλιστικό, με συλλογική ηγεσία και με έμφαση σε θέματα οικολογίας και φεμινισμού, κοινών και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας. Χαρακτηριστική επιτυχημένη τέτοια πλατφόρμα το Barcelona en Comú, που μπόρεσε να σχηματίσει τοπική κυβέρνηση στη Βαρκελώνη. Προέκρινε την πλατιά συμμετοχή μέσα από διαδικασίες συλλογικής διαβούλευσης και με ψηφιακές διαδικασίες, όπου οι πολίτες καταθέτουν προτάσεις και ψηφίζουν. Εκπονήθηκαν σχέδια για τις γειτονιές, προωθήθηκε η ΚΑΛΟ, αναδημοτικοποιήθηκαν βασικές υπηρεσίες, αναπτύχθηκε η αυτοδιαχείριση χώρων.

Στην Ιταλία δεν ακολουθήθηκε ο εκλογικός δρόμος αλλά χρησιμοποιήθηκαν δυνατότητες που παρέχει το ιταλικό δίκαιο για να προωθηθεί η αυτοδιαχείριση πόρων μέσα στην πόλη. Στην Μπολόνια οι λεγόμενες «συμφωνίες με τους πολίτες» επιτρέπουν σε πολίτες να αναλάβουν τη διαχείριση πόρων με τη βοήθεια του δήμου και για το κοινό όφελος, ενώ στη Νάπολη διαφορετικά κινήματα πίεσαν τον δήμο και τον δήμαρχο και δημιούργησαν ad hoc κανονισμούς για την παραχώρηση οκτώ χώρων που λειτουργούν με βάση τη συνέλευση.