Μύθος 5: Η πυρηνική ενέργεια δημιουργεί «πολλές υψηλόμισθες θέσεις εργασίας» [όχι τόσες όσες οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας]

Σε ένα άρθρο του στο περιοδικό Jacobin, ο Fred Stafford ισχυρίζεται ότι η πυρηνική ενέργεια δημιουργεί «πολλές καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας», σε σύγκριση με τα «ηλιακά και αιολικά πάρκα που χαρακτηρίζονται από πολύ μικρό αριθμό προσωπικού»[i]. Ωστόσο δεν παρέχει κανένα στοιχείο για την απόδειξη αυτού του ισχυρισμού, ο οποίος, όταν εξετάζονται τα διαθέσιμα στοιχεία, φαίνεται να είναι ψευδής. Παρόλο που η εκτίμηση των επιπτώσεων που έχουν στην απασχόληση συγκεκριμένες πηγές ενέργειας δεν έχει γίνει αντικείμενο επιστημονικής μελέτης, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μεγάλη έρευνα για την εκτίμηση των επιπτώσεων που έχει στην απασχόληση η μετάβαση από τις παραδοσιακές πηγές ενέργειας, όπως ο άνθρακας και η πυρηνική ενέργεια, προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η δημιουργία θέσεων εργασίας αξιολογείται γενικά με τρεις τρόπους: άμεσες θέσεις εργασίας είναι αυτές που δημιουργούνται από την ίδια τη βασική βιομηχανία, έμμεσες θέσεις εργασίας είναι αυτές που δημιουργούνται από τις υποστηρικτικές βιομηχανίες ή τις βιομηχανίες της εφοδιαστικής αλυσίδας, ενώ επαγόμενες θέσεις εργασίας είναι αυτές που δημιουργούνται από την αύξηση της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες που δημιουργούνται από μια βιομηχανία. Επιπλέον, κάποιες φορές γίνεται αναφορά και στον αριθμό των ετών απασχόλησης που δημιουργούνται – έτσι, ένα έτος απασχόλησης σημαίνει μία θέση εργασίας για ένα έτος.

Αν και οι αριθμοί στις διάφορες έρευνες διαφέρουν ελαφρώς, σύμφωνα με τα αδιαμφισβήτητα στοιχεία ενός εύρους μελετών οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δημιουργούν, με οποιοδήποτε μέτρο, περισσότερες θέσεις εργασίας από την πυρηνική ενέργεια. Πρόσφατη έρευνα από το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει ότι για κάθε 1GWh οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δημιουργούν 4,7 βραχυπρόθεσμες και 3,5 μακροπρόθεσμες θέσεις εργασίας, ενώ οι αντίστοιχες θέσεις εργασίας στην πυρηνική ενέργεια είναι 0,8 και 0,5, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «η επίδραση της πυρηνικής ηλεκτρικής ενέργειας στην απασχόληση δεν είναι μόνο πολύ μικρότερη σε απόλυτους αριθμούς από εκείνη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και λιγότερο βιώσιμη»[ii]. Σε παρόμοιο συμπέρασμα κατέληξε και μια έρευνα από τη Νότια Κορέα, παρά το γεγονός ότι στη χώρα αυτή υπάρχει μια δραστήρια βιομηχανία κατασκευής και εξαγωγής πυρηνικής ενέργειας. Η έρευνα, συγκεκριμένα, διαπίστωσε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν μεγαλύτερες θετικές οικονομικές επιπτώσεις, καθώς δημιουργούν περισσότερες θέσεις εργασίας από ό,τι η πυρηνική ενέργεια[iii]. Ομοίως, όπως φαίνεται από τα παρακάτω γραφήματα, οι μετα-αναλύσεις της μέσης απασχόλησης (κατά τον κύκλο ζωής των διαφόρων πηγών ενέργειας) έχουν επίσης δώσει σταθερά καλύτερα αποτελέσματα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από ό,τι για την πυρηνική. Παρά τη μέτρηση της δημιουργίας άμεσων θέσεων εργασίας, στους Barros κ.ά. (2017) η πυρηνική ενέργεια τα πήγε και πάλι ιδιαίτερα άσχημα, καθώς σημειώνεται ότι στο 95% των περιπτώσεων η πυρηνική ενέργεια δημιουργούσε λιγότερα από 0,4 έτη απασχόλησης ανά GWh[iv].

Επιπλέον, οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τείνουν να είναι πιο γενικές και μέσης εξειδίκευσης, σε αντίθεση με τις λιγότερες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης που προσφέρει η πυρηνική ενέργεια. Συνεπώς, οι θέσεις εργασίας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ταιριάζουν ευκολότερα με τα εθνικά προφίλ προσόντων και εργασίας στις περισσότερες χώρες και είναι λιγότερο πιθανό να επιδεινώσουν την ανισότητα[v]. Καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι αποκεντρωμένες, το ίδιο ισχύει και για τις θέσεις εργασίας που προσφέρουν, πράγμα που σημαίνει ότι οι θέσεις εργασίας μπορούν να δημιουργηθούν στις περιοχές όπου τις χρειάζονται περισσότερο. Έτσι, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν ευκολότερα να αντιμετωπίσουν σημαντικά ζητήματα ισότητας και καταπολέμησης της φτώχειας[vi]. Αυτές οι κρίσιμες πληροφορίες θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν στο πλαίσιο της παγκόσμιας μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα. Εάν αυτή η μετάβαση πρόκειται να είναι δίκαιη, τότε είναι κρίσιμο όχι μόνο να μεγιστοποιηθεί ο αριθμός των θέσεων εργασίας, αλλά αυτές να κατανεμηθούν γεωγραφικά και να είναι ευρέως προσβάσιμες στον πληθυσμό, ιδίως σε εκείνα τα τμήματα του πληθυσμού που θα χάσουν τις θέσεις εργασίας τους κατά τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα. Οι ειδικοί συμφωνούν λοιπόν ότι μια δίκαιη μετάβαση σε έναν μετά τον άνθρακα κόσμο απαιτεί αποκεντρωμένα συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κατά προτίμηση κοινοτικής ιδιοκτησίας[vii]. Επομένως, σε μια δίκαιη μετάβαση η κεντρικοποιημένη πυρηνική ενέργεια δεν μπορεί να έχει θέση.

Σύμφωνα με τα αδιαμφισβήτητα στοιχεία ενός εύρους μελετών, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δημιουργούν, με οποιοδήποτε μέτρο, περισσότερες θέσεις εργασίας από την πυρηνική ενέργεια