Η προοπτική μιας οικονομίας πράσινου υδρογόνου συνοδεύεται από σημαντικές ευκαιρίες και κινδύνους. Η τόσο αναγκαία επέκταση της παραγωγής πράσινου υδρογόνου πρέπει να προωθηθεί αλλά και να διαμορφωθεί προσεκτικά, με παράλληλο περιορισμό της τελικής χρήσης του.
1. Υπάρχει ένα ανανεωμένο και σημαντικό ενδιαφέρον για το υδρογόνο παγκοσμίως, που αγγίζει ακόμη και τα όρια της μόδας. Μέρος αυτού του ενδιαφέροντος προέρχεται από τη συνειδητοποίηση ότι, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του Παρισιού για τη θερμοκρασία, πρέπει να αρχίσει αμέσως η απαλλαγή από τον άνθρακα σε «τομείς όπου η απεξάρτηση είναι δύσκολη», όπως είναι ορισμένες βιομηχανίες ή οι θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές μεγάλων αποστάσεων. Άλλοι παράγοντες του παιχνιδιού χρησιμοποιούν το υδρογόνο ως βολικό προπέτασμα καπνού προκειμένου να συνεχίσουν τις επενδύσεις σε ορυκτά αέρια. Αυτό μερικές φορές προκαλεί σύγχυση και καθιστά τη διαμόρφωση γνώμης δύσκολη.
2. Το υδρογόνο μπορεί να παραχθεί με διάφορες τεχνολογίες (Πλαίσιο 1). Πραγματικά βιώσιμο μπορεί να είναι μόνο το πράσινο υδρογόνο, που παράγεται από ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια. Καθώς επί του παρόντος υπάρχει πολύ λίγο πράσινο υδρογόνο διαθέσιμο στην αγορά, είναι μια πρόκληση να μεγαλώσει ταυτόχρονα τόσο η παραγωγή όσο και η αγορά πράσινου υδρογόνου.
3. Πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ της παραγωγής και των τελικών χρήσεων του πράσινου υδρογόνου. Κάθε μία από αυτές συνοδεύεται από διαφορετικές προκλήσεις. Πέρα από το ζήτημα του «πράσινου ξεπλύματος» που αναφέρθηκε παραπάνω, το κύριο πρόβλημα έγκειται στο ότι προωθούνται πάρα πολύ οι τελικές χρήσεις του πράσινου υδρογόνου εκεί όπου θα ήταν δυνατές κάποιες αποδοτικότερες άμεσες χρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας.
4. Παραγωγή: Εάν γίνεται με περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμο τρόπο (βλ. Πλαίσιο 2), η αύξηση της παραγωγής υδρογόνου είναι γενικά επωφελής και θα πρέπει να υποστηριχθεί, προωθώντας τις βέλτιστες πρακτικές και διασφαλίζοντας ότι η πράσινη ηλεκτρική ενέργεια και το πράσινο υδρογόνο παράγονται σύμφωνα με καλά περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα και ότι τα οικονομικά οφέλη αποδίδονται στις χώρες όπου παράγονται.
5. Τελική χρήση: Υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός βιομηχανιών που προωθούν τη χρήση του υδρογόνου ώστε να είναι σε θέση να συνεχίσουν ή ακόμη και να επεκτείνουν παρωχημένους, σπάταλους τρόπους μεταφορών και παραγωγής. Σ’ αυτό πρέπει να είμαστε αντίθετοι. Για την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων, προκρίνεται η άμεση χρήση ηλεκτρικής ενέργειας ή η αποτελεσματική αποθήκευση πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας σε μπαταρίες (όπου είναι δυνατόν), αντί της εξαιρετικά αναποτελεσματικής αποθήκευσης σε υδρογόνο μέσω ηλεκτρόλυσης και στη συνέχεια της μετατροπής της πίσω σε ηλεκτρική ενέργεια μέσω κυψελών καυσίμου (π.χ. για επιβατικά αυτοκίνητα, φορτηγά). Το υδρογόνο είναι πολυσχιδές, αλλά η παραγωγή του είναι αναποτελεσματική (απώλειες 15%-40% της ενέργειας). Είναι πολύτιμο και για μεγάλο χρονικό διάστημα θα παραμείνει σπάνιο. Επομένως, θα πρέπει να είναι το καύσιμο έσχατης ανάγκης. Η χρήση του θα πρέπει να είναι πολύ στοχευμένη και θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την αντικατάσταση των υφιστάμενων βρόμικων καυσίμων. Η καθαρότητά του δεν θα πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για την επέκταση των σπάταλων ενεργειακών χρήσεων, που ικανοποιούν επεκτατικές επιθυμίες (π.χ. ιπτάμενα ταξί, διαστημικές πτήσεις, υπερηχητικές πτήσεις κλπ.).
Περίληψη
Η προοπτική μιας οικονομίας πράσινου υδρογόνου συνοδεύεται από σημαντικές ευκαιρίες και κινδύνους. Η τόσο αναγκαία επέκταση της παραγωγής πράσινου υδρογόνου πρέπει να προωθηθεί αλλά και να διαμορφωθεί προσεκτικά, με παράλληλο περιορισμό της τελικής χρήσης του.
Υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι: Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να ματαιωθεί ή να καθυστερήσει η επανάσταση του πράσινου υδρογόνου και να παραταθεί η χρήση ορυκτής ενέργειας. Ο δεύτερος μεγαλύτερος κίνδυνος είναι το υδρογόνο να χρησιμοποιηθεί για το πράσινο ξέπλυμα των βρόμικων ορυκτών καυσίμων ή της πυρηνικής ενέργειας μέσω της οδού του υδρογόνου (καφέ, γκρι, ροζ και μπλε υδρογόνο). Ένας τρίτος κίνδυνος έγκειται στη σπάταλη επέκταση των τελικών χρήσεων του υδρογόνου (το φαινόμενο της «υποτροπής», δηλαδή της αυξημένης ζήτησης λόγω μεγαλύτερης ενεργειακής αποδοτικότητας), που οδηγεί σε περαιτέρω καθυστέρηση της επίτευξης ενός 100% πράσινου ενεργειακού συστήματος, λόγω της αναποτελεσματικότητας που ενυπάρχει στην παραγωγή και τη χρήση του.
Για να αποφευχθούν αυτοί οι κίνδυνοι, πρέπει να χαραχθεί μια πορεία προς τα εμπρός για μια ταχεία και σημαντική, αλλά βιώσιμη αύξηση της αειφόρου παραγωγής πράσινου υδρογόνου, διατηρώντας παράλληλα τις τελικές χρήσεις πολύ εστιασμένες σε ορισμένους τομείς προτεραιότητας και αποφεύγοντας τα φαινόμενα υποτροπής.
