ΑΡΘΡΟ
Στη νέα εποχή, η οποία με γρήγορα βήματα αλλάζει την καθημερινότητά μας, η αυτοδιοίκηση οφείλει να δημιουργήσει συνθήκες βέλτιστης προσαρμογής για τους πολίτες της. Οι συνθήκες αυτές περιλαμβάνουν, συν τοις άλλοις, και τον τομέα της βιώσιμης κινητικότητας, σε συνδυασμό, όμως, με τη μέγιστη προσοχή η οποία πρέπει να δοθεί στην προστασία του περιβάλλοντος.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Δήμος Τρικκαίων υιοθετεί δράσεις και υλοποιεί προγράμματα τα οποία καινοτομούν, όχι μόνο ως προς τα αποτελέσματά τους, αλλά και ως προς τον γενικότερο τρόπο σκέψης γύρω από αυτά. Στόχος, να μπορούν οι πολίτες, από τη μια, να απολαμβάνουν υπηρεσίες υψηλότερου επιπέδου και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, και από την άλλη, να αποτελούν σημείο αναφοράς στην προσπάθεια συνεργασίας και συναντίληψης με τη δημοτική αρχή, για εξεύρεση περισσότερων τροπών αλλαγής και βελτίωσης της κατάστασης σε πολλαπλά επίπεδα.
Τομέας αυτόνομης & συνδεδεμένης μετακίνησης
Tα τελευταία χρόνια στα Τρίκαλα, μεταξύ άλλων δράσεων, υλοποιούνται προγράμματα τα οποία συνδέονται με τους ακόλουθους τομείς:
«Το λεωφορείο χωρίς οδηγό» αποτελεί την πρώτη παγκόσμια δράση η οποία εισήγαγε την αυτόνομη οδήγηση σε πραγματικές συνθήκες, με πλήρη χρήση της τεχνολογίας και των ηλεκτρικών οχημάτων. Η πιλοτική του χρήση, για διάστημα εφτά μηνών, κατέδειξε την ανάγκη επέκτασης της αυτόνομης και συνδεδεμένης μετακίνησης (Connected and Automated Mobility), καθώς παρατηρήθηκε τόσο η καθημερινή χρήση και αποδοχή του μέσου από το σύνολο των πολιτών, όσο και η εξαγωγή συμπερασμάτων για τα τεχνολογικά «εφόδια» της αυτόνομης μετακίνησης και η ενίσχυση της γνώσης στην ΕΕ γύρω από την αυτόνομη οδήγηση (ανατροφοδότηση) για τη μελέτη και υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου μετακίνησης στις πόλεις του μέλλοντος. Ο Δήμος Τρικκαίων, ενισχύοντας την αυτόνομη μετακίνηση, ετοιμάζεται να υλοποιήσει ένα δεύτερο αντίστοιχο πρόγραμμα, με τακτικά δρομολόγια και διασύνδεση του κέντρου της πόλης με το Πανεπιστήμιο, για την εξυπηρέτηση των φοιτητών και φοιτητριών.
Τομέας Ηλεκτροκίνησης-Μείωσης περιβαλλοντικών ρύπων
Μια σειρά προγραμμάτων μικρομετακίνησης, όπως τα ηλεκτρικά ποδήλατα προς χρήση από τη Δημοτική Αστυνομία, η μελέτη τοποθέτησης φορτιστών για ηλεκτρικά οχήματα σε διάφορα σημεία της πόλης των Τρικάλων και η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων από δημοτικές υπηρεσίες και πολίτες συναποτελούν τα στοιχεία τα οποία προωθούν την κουλτούρα της ηλεκτροκίνησης στα Τρίκαλα. Στις νέες δράσεις μέσω του ταμείου Ανάκαμψης, και ειδικά για τις «Έξυπνες Πόλεις» (Smart Cities), μελετήθηκε η υποβολή πρότασης για σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών πατινιών. Με τη χρήση ηλεκτρικών πατινιών προάγεται η μικροκινητικότητα, καθώς και η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, στοχεύοντας στην εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων, αλλά και στην καλύτερη ποιότητα ζωής στην πόλη. Για τον σκοπό αυτό, παραχωρούνται 23 συγκεκριμένα σημεία σε κοινόχρηστους χώρους εντός του αστικού ιστού της πόλης των Τρικάλων για τη δημιουργία σταθμών φόρτισης και στάθμευσης των ηλεκτρικών πατινιών (e-scooters). Έτσι, η ηλεκτροκίνηση (σε επίπεδο ανάπτυξης και των σχετικών υποδομών) εκτιμάται ότι θα προωθήσει τη μείωση των εκπομπών ρύπων, λόγω της αναμενόμενης μείωσης χρήσης των ρυπογόγων ΙΧ, ενώ σε ένα επόμενο επίπεδο, η στόχευση οφείλει να αφορά στη δημιουργία μιας πόλης σχεδόν μηδενικών εκπομπών ρύπων (Zero Carbon City). Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι η πόλη των Τρικάλων έχει ξεκινήσει τη διαδικασία για τη δημιουργία των προϋποθέσεων εκείνων οι οποίες θα την θέσουν υποψήφια για τις πρώτες 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις της ΕΕ έως το 2030. Η δημιουργία μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πόλης αποτελεί στρατηγικό στόχο της τοπικής Διοίκησης και η υποβολή πρότασης για την πόλη των Τρικάλων εντάσσεται και στο πλαίσιο του στόχου που έθεσε η ΕΕ και ο οποίος εξειδικεύει την πολιτική για μια κλιματικά ουδέτερη ΕΕ έως το 2050. Βασικά στοιχεία της προσπάθειας αποτελούν η συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, το νέο μοντέλο διακυβέρνησης και το κλιματικό συμβόλαιο. Οι τομείς παρέμβασης ποικίλουν και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της κοινωνικής δραστηριότητας, όπως τα αναγκαία έργα για τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα με δράσεις οι οποίες αφορούν σε «ενέργεια και κτήρια», αλλά και σε «μεταφορές και κινητικότητα», για τη δημιουργία μιας πράσινης πόλης.
Τομέας Καινοτόμων Μετακινήσεων - Εναέρια Αστική Κινητικότητα
Τα Τρίκαλα αποτελούν την πρώτη πόλη, πανευρωπαϊκά, στην οποία πραγματοποιήθηκε πιλοτικά, με τη βοήθεια μη επανδρωμένου αεροσκάφους (drone), μεταφορά φαρμακευτικών σκευασμάτων προς τις περιαστικές περιοχές, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Harmony». Το πρόγραμμα στοχεύει στη σύνδεση των αστικών και περιαστικών ή αγροτικών περιοχών (unite urban and rural areas) μεταξύ τους. Η απρόσκοπτη και ανεμπόδιστη πρόσβαση όλων των κατοίκων σε υπηρεσίες υγείας (εν μέσω μάλιστα και της πανδημικής υγειονομικής κρίσης) αποτελεί σημαντικό δημοκρατικό δικαίωμα των πολιτών, το οποίο η πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να υπηρετεί. Επίσης, με τη βοήθεια της τεχνολογίας επιτυγχάνεται η εξυπηρέτηση και η σύνδεση κατοίκων απομακρυσμένων ή/και δυσπρόσιτων περιοχών, συμβάλλοντας σημαντικά στην πολιτική των ίσων δικαιωμάτων και της μείωσης των εμποδίων προσβασιμότητας. Η εναέρια αστική κινητικότητα αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων και στο άμεσο μέλλον θα αναδειχθούν τα πρώτα συμπεράσματα εφαρμογής της.
Τομέας Ποδηλατοκίνησης
Είναι ευρέως γνωστό ότι τα Τρίκαλα αποτελούν μια από τις πιο φιλικές προς το ποδήλατο πόλεις. Το ποδήλατο αποτελεί καθημερινή επιλογή μετακίνησης και παίζει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή της πόλης, αφού οι ιδιοκτήτες και ιδιοκτήτριες ποδηλάτων υπολογίζονται σε πάνω από 40.000, δηλαδή, ένα ποσοστό χρηστών και χρηστριών άνω του 75%. Ο Δήμος Τρικκαίων έχει ως στόχο να επεκτείνει τους ποδηλατόδρομους εντός της πόλης στα 20 χιλιόμετρα (από 2 χιλιόμετρα το 2014), έως το 2021. Η τοπική κοινωνία, ως άμεσα συνδεδεμένη με το ποδήλατο και την κουλτούρα του ποδηλάτη στην καθημερινότητά της, και σε όλο το φάσμα της κοινωνικής της ζωής, οφείλει να απολαμβάνει πολιτική ενίσχυσης αυτής της συμπεριφοράς μετακίνησης. Η τοπική διοίκηση, αντιλαμβανόμενη και αφουγκραζόμενη αυτή την ανάγκη, στοχεύει στην αύξηση του ασφαλούς δικτύου ποδηλατόδρομου το οποίο θα διευρυνθεί με έργα στη νότια είσοδο της πόλης, στην κεντρική παραποτάμια διαδρομή καθώς και στον βόρειο ποδηλατόδρομο ο οποίος συνδέει το δημοτικό αθλητικό κέντρο και τα συγκροτήματα σχολείων με το κέντρο της πόλης. Αυτές οι διαδρομές θα ενισχύσουν το ήδη υπάρχον κεντρικό σύστημα ποδηλατόδρομου, με στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου στις βασικές αρτηρίες και τα σημεία ενδιαφέροντος της πόλης των Τρικάλων.
Τομέας Προσβασιμότητας
Την ίδια στιγμή, η καθημερινότητα των πεζών και των ατόμων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες κατά τη μετακίνηση, οφείλει να διευκολύνεται με ένα ευρύ δίκτυο πεζοδρόμων –το οποίο ήδη ανανεώνεται και αυξάνεται στην πόλη– με τη δημιουργία βέλτιστων συνθηκών για πεζούς και με έργα προσβασιμότητας στα κεντρικά σημεία και αξιοθέατα της πόλης (Ληθαίος ποταμός, κεντρική πλατεία). Κύριος στόχος είναι η ανεμπόδιστη κυκλοφορία των ποδηλατών, η μετακίνηση πεζή και, γενικότερα, η ανεμπόδιστη ήπια κινητικότητα στα κεντρικά σημεία ενδιαφέροντος της πόλης των Τρικάλων.
Το παρόν άρθρο αποτελεί κεφάλαιο του τόμου «Ο Άτλας της Ευρωπαϊκής Κινητικότητας», Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ, Γραφείο Θεσσαλονίκης, Ελλάδα. Διαβάστε ή κατεβάστε δωρεάν όλη την έκδοση εδώ.