«Συζητάμε για την αγορά ενέργειας και την ενεργειακή κρίση με απλά λόγια. Πώς μπορούν να προστατευθούν οι καταναλωτές;»

ΑΡΘΡΟ

Ενώ όλοι οι πολίτες βιώνουμε τόσο έντονα την ενεργειακή κρίση, η αγορά ενέργειας παραμένει κάτι άγνωστο, πολύπλοκο και δυσνόητο. Με αφετηρία αυτό το παράδοξο φαινόμενο πραγματοποιήθηκε στις 14 Απριλίου 2022 η πολύ ενδιαφέρουσα διαδικτυακή εκδήλωση «Συζητάμε για την αγορά ενέργειας και την ενεργειακή κρίση με απλά λόγια. Πώς μπορούν να προστατευθούν οι καταναλωτές;», την οποία παρακολούθησε ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων, που συμμετείχε ενεργά με ουσιαστικές και ποιοτικές ερωτήσεις.

Εκδήλωση για αγορά ενέργειας

Η εκδήλωση, μια συνδιοργάνωση του INZEB και της Electra Energy σε συνεργασία με το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Γραφείο Θεσσαλονίκης - Ελλάδα και την Ένωση Καταναλωτών - Η Ποιότητα Της Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ) στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Energy Democracy Dialogues, ήταν μια περιεκτική και κατατοπιστική παρουσίαση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία εξέθεσε τα προβλήματα και τις αιτίες τους αλλά προχώρησε και στη διατύπωση λύσεων και προτάσεων.

Το νέο μοντέλο της αγοράς ενέργειας

Βασικός ομιλητής ήταν ο ενεργειακός σύμβουλος Δημήτρης Καρδοματέας, ο οποίος διαπίστωσε πως τα προβλήματα στην αγορά ενέργειας, όπως οι ιλιγγιώδεις αυξήσεις, δεν είναι μια προσωρινή κρίση αλλά αποτελούν μια νέα πραγματικότητα μετά την αλλαγή του μοντέλου της αγοράς, το οποίο προκρίνει τις μεταβλητές τιμές. Τα βασικά προβλήματα, όπως είπε, είναι η σημαντική εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής από το φυσικό αέριο, το γεγονός ότι η τιμή της ενέργειας καθορίζεται από το χρηματιστήριο και άρα γίνεται έρμαιο της «ψυχολογίας των αγορών» και άλλων αυθαίρετων παραγόντων, καθώς και το ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που καλύπτει το 100% των αναγκών της μέσω του χρηματιστηρίου αγνοώντας τη λύση των διμερών συμφωνιών. Διευκρίνισε δε πως η ενεργειακή μετάβαση όχι μόνο δεν ευθύνεται για την κρίση, αλλά αντίθετα αποτελεί μέρος της λύσης, καθώς όσο θα επεκτείνονται οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας τόσο θα μειώνεται η χρήση του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή. Άλλες λύσεις, δυστυχώς μεσομακροπρόθεσμες, είναι μεταξύ άλλων η εξοικονόμηση ενέργειας, η επέκταση των αιολικών και των φωτοβολταϊκών και η μεγιστοποίηση των υδροηλεκτρικών, η αυτοπαραγωγή από ΑΠΕ είτε με το λεγόμενο net metering είτε μέσα από ενεργειακές κοινότητες, το πλαφόν στα χρηματιστήρια, οι πρότυποι λογαριασμοί και τα πρότυπα συμβόλαια. [Περισσότερα στο άρθρο του Δημήτρη Καρδοματέα στην ιστοσελίδα μας]

Portrait of author Mr. Dimitris Kardomateas

Δημήτρης Καρδοματέας

Eιδικός σε θέματα ενέργειας στον τομέα της μεταφοράς φυσικού αερίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου, πρώην Διευθυντής της Διεύθυνσης Στρατηγικής και Ανάπτυξης, Οικονομικός Διευθυντής και Γενικός Διευθυντής του Διαχειριστή Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) Α.Ε., πρώην Πρόεδρος της Μονάδας Οργάνωσης Διαχείρισης (M.O.Δ.), πρώην μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ENTSOG, της GIE και της GTE.


Τεράστιες στρεβλώσεις

Η πρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ Παναγιώτα Καλαποθαράκου χαρακτήρισε την κατάσταση στην αγορά ενέργειας ιδιαίτερα έκρυθμη και μίλησε για τεράστια στρέβλωση σε όλα τα επίπεδά της. Είπε ότι δημιουργείται μια γενιά χρεών ηλεκτρικής ενέργειας και προανήγγειλε συλλογικές αγωγές και ασφαλιστικά μέτρα για την υπεράσπιση των καταναλωτών. Από την πλευρά της η νομική σύμβουλος της ΕΚΠΟΙΖΩ Βίκυ Τζέγκα μίλησε για πολύ μεγάλο αριθμό καταγγελιών από πολίτες και διαπίστωσε προβλήματα όπως οι αδιαφανείς χρεώσεις λόγω της ρήτρας αναπροσαρμογής, η μη τήρηση της νομοθεσίας, οι –παράνομες– μονομερείς τροποποιήσεις από σταθερό σε κυμαινόμενο επιτόκιο, οι παραπλανητικές και αθέμιτες πρακτικές. Η ίδια αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην καμπάνια της οργάνωσης για «καθαρούς λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος», οι οποίοι πρέπει να είναι απλοί, κατανοητοί, περιεκτικοί και διαφανείς.

ΕΚΠΟΙΖΩ logo

10 συν 2 προτάσεις της ΕΚΠΟΙΖΩ για καθαρούς λογαριασμούς

  1. Πλαφόν στη ρήτρα αναπροσαρμογής
  2. Κατάργηση των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά, τους πολύτεκνους και το κοινωνικό τιμολόγιο
  3. Απόσχιση των χρεώσεων που δεν σχετίζονται με την κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας (Δημοτικά Τέλη/φόροι, ΕΡΤ)
  4. Αναστολή του Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αέριων Ρύπων για τις ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ), την περίοδο της κρίσης και δραστική μείωσή του στη συνέχεια για τα νοικοκυριά (χαμηλή τάση).
  5. Επιβολή της διαφάνειας στις αναπροσαρμογές των τιμολογίων
  6. Ουσιαστική μέριμνα για τα ευάλωτα νοικοκυριά και διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης
  7. Κατάργηση όλων των έμμεσων φόρων στους λογαριασμούς ενέργειας
  8. Ενίσχυση ελεγκτικών μηχανισμών
  9. Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των καταναλωτών (ιδίως των ευάλωτων)
  10. Κατάρτιση σχεδίου αντιμετώπισης της ενεργειακής ένδειας (π.χ. εφαρμογή προγραμμάτων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης ενέργειας)
  11. Ενθάρρυνση των πολιτών και ιδιαίτερα των ευάλωτων, για την παραγωγή και προώθηση της χρήσης ΑΠΕ σε τοπικό επίπεδο (π.χ. οικονομικά κίνητρα για αυτοπαραγωγή, ενεργειακές κοινότητες)
  12. Aνάπτυξη των «έξυπνων» δικτύων διανομής ηλεκτρισμού και εγκατάσταση «έξυπνων» μετρητών

Ενημέρωση των πολιτών και αυτοπαραγωγή

Ο Ignacio Navarro από την Greenpeace Greece παρουσίασε μια πρόσφατη έρευνα της οργάνωσης για το ενεργειακό τοπίο στην Ελλάδα, που κατέδειξε πόσο λίγο ενημερωμένοι είναι οι πολίτες, οι οποίοι ωστόσο σε μεγάλα ποσοστά επιθυμούν εξοικονόμηση ενέργειας, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, δράση από το κράτος και βεβαίως ενημέρωση και εκπαίδευση. Παρακάτω μπορείτε να δείτε επιλεγμένα τμήματα της έρευνας (περιηγηθείτε στις εικόνες με τα βελάκια). Για να δείτε όλη την έρευνα πατήστε εδώ.

Ο Δημήτρης Κιτσικόπουλος από την Electra Energy Coop αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην αυτοπαραγωγή ως μία από τις λύσεις για να βγούμε από το χρηματιστήριο ενέργειας, και κυρίως στο να γίνουν οι καταναλωτές μέλη κάποιας ενεργειακής κοινότητας, καθώς δεν είναι πάντοτε εφικτό να τοποθετήσει κανείς ένα φωτοβολταϊκό στην ταράτσα της πολυκατοικίας του.

Η Alice Kοροβέση, γενική διευθύντρια του ΙΝΖΕΒ, τόνισε πως τόσο η Ευρώπη όσο και ιδιαίτερα η Ελλάδα έχουν ένα γερασμένο κτιριακό απόθεμα που ευνοεί την υψηλή κατανάλωση ενέργειας, οπότε προτεραιότητα πρέπει να είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων.

 

Η ενέργεια ως βασικό δικαίωμα

Η Κυριακή Μεταξά, υπεύθυνη προγραμμάτων στο Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας, αναφέρθηκε στο αίτημα για θεσμοθέτηση της ενέργειας ως βασικού δικαιώματος, όπως το νερό. Όπως τόνισε, η ενέργεια δεν είναι πλέον μια πολυτελής υπηρεσία που παρέχει υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, αλλά ένα βασικό αγαθό, η απουσία του οποίου μπορεί να αποκλείσει τους ανθρώπους από τη συμμετοχή στη ζωή.

Η ενέργεια ως δικαίωμα

Τέλος, ο Μιχάλης Γουδής, διευθυντής του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ, υπογράμμισε ότι το τόσο αυξημένο ενδιαφέρον του κοινού για την εκδήλωση δείχνει πόσο απότομα και βίαια αναδείχθηκε το πρόβλημα της ενέργειας και διαπίστωσε ότι ήρθε η ώρα να μπει για τα καλά στη συζήτηση ο όρος ενεργειακή δημοκρατία.

Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιάννης-Ορέστης Παπαδημητρίου του Manifold [Βλ. και το άρθρο «Ποιος φταίει για την ενεργειακή ακρίβεια στην Ελλάδα;» στο Reporters United].

 

Δείτε το βίντεο με ολόκληρη την εκδήλωση.

Συζητάμε για την αγορά ενέργειας και την ενεργειακή κρίση, με απλά λόγια. - Heinrich Boell Foundation - Office Thessaloniki

video-thumbnailWatch on YouTube